Zorg en culturele verschillen

Mens worden doe je in relatie met anderen. Als mens ben je niet alleen een op zichzelf staand wezen. Je hebt erkenning nodig om te weten wie je bent. Een gevoel van verbondenheid met anderen, je identificeren met anderen.

Een groep is een groep, omdat er gezamenlijke, verbindende factoren zijn. Het kan gaan om een taal, een religie, een geboorteland, een gezamenlijke interesse, een gezamenlijk doel. Door het gevoel van binding met een groep, wordt de individuele kracht versterkt, durf je je eerder te profileren. In een groep krijgt je identiteit. Een groepsgevoel betekent ook, dat er anderen zijn die niet in de groep thuishoren. Dit kan leiden tot tegenstellingen of spanningen: “jij hoort hier niet bij”.

Verandering van woonomgeving
Als je verandert van woonomgeving laat je iets vertrouwds achter en begint aan iets nieuws. Je verlaat een land, een streek, een dorp of stad, een straat. Vooraf is niet helemaal te overzien wat je in de nieuwe omgeving zult aantreffen. Zekerheid wordt geruild voor onzekerheid.

Zodra het leven niet meer vanzelfsprekend is, ontstaat het gemis van de vertrouwde situatie, je kunt je eenzaam gaan voelen.

Je thuis voelen in een groep, werkt mee aan het erkend en begrepen voelen, aan je veilig voelen in een nieuwe omgeving. Voor iemand die gezond is, kan het al een opgave zijn om je draai te vinden in een nieuwe omgeving. Verhuis je naar een woon-zorginstelling in verband met dementie, dan is het helemaal lastig om te vatten wat er gebeurt. En heb je tevens een culturele achtergrond, die niet aansluit bij je nieuwe woonomgeving, dan wordt het nog moeilijker om je veilig en op je gemak te gaan voelen.

Uit: Op bezoek bij een dierbare met dementie, Anniek Kramer en Marcelle Mulder, verschijnt februari 2016

Zorg en culturele verschillen
In iedere cultuur worden zaken als ziekte en gezondheid en leven en dood anders beleefd. Verwachtingen over hulp en begeleiding daarbij, komen regelmatig niet overeen met wat een zorginstelling te bieden heeft. Het wordt moeilijk om hierover in gesprek te komen, als de zorginstelling er van uit gaat dat de cliënt moet voegen. Dus in hoeverre erkennen zorginstellingen culturele verschillen en welke kennis en ruimte is er om vorm te geven aan de eigen identiteit? Behandelen we door tot het einde of spreken we over euthanasie? Als er sprake is van ernstige ziekte is er niets ergers dan niet begrepen of gehoord te worden, zowel voor de cliënt als de familie. “Ik heb een dokter in Marokko De beleving van ziekt een dood in ander culturen.”is een mooie documentaire  uit 2014 van Nelleke Dinnissen & Paul van Laere. Klik hier voor een radio-interview  met hen.
Een cliënt ervaart een betere kwaliteit van zorg als professionals in staat zijn om culturen met elkaar te verbinden. Dat doet een beroep op persoonlijke betrokkenheid: wij hebben wat met elkaar en we verdiepen ons in elkaar. Voor iemand met dementie is het steeds lastiger om initiatieven te nemen en nieuwe relaties aan te gaan. Het zal dus vooral van de kant van de zorgverlener moeten komen. Wat vind jouw cliënt belangrijk,  wat kun je doen om die het gevoel te geven dat hij/zij veilig is en er bij hoort? Voor mensen met dementie is het dus lastiger om aan te geven wat belangrijk is, maar de familie weet dat vaak wel te verwoorden. Een oproep om hier aandacht voor te hebben en het gesprek aan te gaan.

Mohammed Benzakour schreef het boek ‘Yemma- stilleven van een Marokkaanse moeder’ over zijn moeder die als enige Marokkaan een jaar woonde in een verpleegtehuis. Klik hier voor het artikel over zijn ervaringen in Trouw. “Er is een grote, groeiende groep van eerste-generatie-allochtonen die massaal oud wordt en klopt op de deuren van de Nederlandse gezondheidszorg. En die zorg is daar niet op ingesteld. Dat gaat in het komende decennium een catastrofe worden.” Hij kreeg voor zijn boek de E. du Perronprijs 2013. De prijs wordt jaarlijks toegekend aan personen of instellingen die zich ‘met een cultuuruiting in brede zin een bijdrage leveren aan de multiculturele samenleving’.

Er zijn zorginstellingen die aandacht hebben voor verschillende culturele achtergronden of leefstijlen. Voorbeelden hiervan zijn: Verpleeghuis Sefkat (voor Turkse en Marokkaanse ouderen) in Boxtel, de Hogeweyk in Weesp maakt bijvoorbeeld onderscheid in een Indische, Gooische, ambachtelijke en christelijke leefstijl, het Meester L. E. Visserhuis is een joods woon-zorgcentrum in Den Haag.

En zoek je een passende woonomgeving voor je naaste met dementie? Dan is het goed om vooraf te gaan kijken,  de sfeer te proeven en te bespreken en te voelen of dit een goede woonomgeving kan worden voor je naaste. Door vertrouwde spulletjes neer te zetten zal je naaste zich eerder op haar of zijn gemak voelen.

Wil je iedere week mijn blog in je mailbox? Ga dan naar https://dementienl.wordpress.com en klik in de rechterkolom bovenaan op ‘Volg dementie’.

Ook zou ik het fijn vinden als je dit bericht wilt delen via LinkedIn of facebook. Dat kan via de site en dan via een simpele druk op de betreffende knop onder aan het bericht.

Begin januari ben ik weer terug met mijn blog. Ik wens al mijn lezers liefdevolle weken.

Anniek Kramer
Samen met Marcelle Mulder schrijfster van het boek ‘Op bezoek bij een dierbare met dementie. Met ruim 60 ideeën om samen te genieten’. Vanaf 3 februari verkrijgbaar in de boekhandel voor €15.