Muziek en dementie: mooie resultaten

Henry in de film Alive inside (met Nederlandse ondertitels).

De helende kracht van muziek bij dementie. Daar wordt volop mee geëxperimenteerd in Nederland. In de radiodocumentaire ‘Onvergetelijk’ van Marlous Lazal, komen veel ervaringen aan bod. Nu er steeds meer aanwijzingen zijn, dat muziek een manier is om het geheugen aan te boren, neemt de aandacht hiervoor gelukkig toe. Muziek komt ‘door de mist van dementie heen’, doordat de hersengebieden waar muziek is opgeslagen minder worden aangetast bij dementie. Ignar Rip, die 10 jaar voor zijn moeder zorgde, gebruikte muziek op alle momenten van de dag. Al bij het opstaan en douchen gebruikte hij muziek om rust te brengen. Zoek muziek uit de periode tussen 15 en 25 jaar en kijk goed wat aanslaat. Een minieme reactie (een vinger die meebeweegt) kan al positief zijn. Ook oude radioprogramma’s of herkenningstunes kunnen reactie opleveren. Muziek kan ook verdriet terugbrengen. Dat is niet het gevoel waar je naar op zoek bent als je muziek uitzoekt. Liedjes die verdriet oproepen, kun je dus beter overslaan.

In Oldenzaal kregen voor het project ‘Music & Memory’ 100 mensen een ipod met hun favoriete muziek. Het zoeken naar de juiste muziek is wel een heel proces, waarbij muziekstudenten van Artez werden ingezet. Er is te horen hoe een Bosnische vrouw zowel blij (ze zingt mee) als verdrietig (ze vertelt een vreselijk verhaal) wordt van de muziek die ze te horen krijgt.

Jij kunt dus ook muziek inzetten! Alzheimer Nederland heeft afspeellijsten gemaakt, die via Spotity beschikbaar zijn. Het zijn verschillende periodes. Klik hier voor de afspeellijsten. Op de site van Alzheimermuziekgeluk vindt je praktische stappen om een lijst te maken.

Klik hier om de interessante radio-uitzending te kunnen beluisteren (dit onderwerp duurt 39 minuten).

Interview en signeersessie (Op bezoek bij een dierbare met dementie) donderdag
25 februari te EDE bij BOEK EN BURO
De avond duurt van 19.30 tot uiterlijk 21 uur. Vanaf 19 uur is de winkel toegankelijk, namelijk via de ingang aan de Vendelstraat (bij de Subway). Toegang kost 2,- euro, inclusief kopje koffie. Aanmelden is niet verplicht, maar wel prettig zodat het personeel van Boek en Buro er rekening mee kan houden. Mail naar ede@boek-en-buro.nl of bel 0318-650231.

Anniek Kramer
Samen met Marcelle Mulder auteur van het boek ‘Op bezoek bij een dierbare met dementie, met ruim 60 ideeën om samen te genieten’. Verkrijgbaar in de boekhandel voor €15.

Wil je iedere week mijn blog in je mailbox? Ga dan naar https://dementienl.wordpress.com en klik in de rechterkolom bovenaan op ‘Volg dementie’.

Ook vind ik het fijn als je dit bericht deelt via facebook of LinkedIn. Klik hier dan kom je op mijn site en deel daar via een simpele druk op de knop onderaan het bericht.

Een muziekje opzetten

 Een levendige workshop

Wat doe je als je boek ‘Op bezoek gaan bij een dierbare met dementie’ uitkomt bij een goede uitgever? Wij gingen ‘back to the roots’, naar Haarlem, waar vader Mulder en mijn ouders woonden in verschillende woon-zorgcentra. Door onze bezoeken aan hen ontdekten we gaandeweg wat wel en niet werkte in het contact met onze ouders met dementie. In de Houttuinen, waar Ben Mulder woonde tot zijn overlijden in 2014, was men verrast en vereerd, dat we het boek bij hen ten doop wilden houden met levendige workshops voor de naasten en verzorgenden van hun bewoners.

We hadden het over wat dementie is en wat er dan gebeurt in de hersenen. Aan de hand van dia’s keken we naar manieren om echt contact te maken. Hoe doe je dat en wat kun je beter niet doen? Wat leerden wij in de omgang met onze ouders? Na een ontspanningsmoment gingen de verzorgenden en de naasten met elkaar in gesprek over wat ze moeilijk vinden aan op bezoek gaan en wat verzorgenden daarin voor de familie kunnen betekenen. De oogst verzamelden we op een overzicht. We hoorden bijvoorbeeld, dat op bezoek gaan soms moeilijk is, omdat je naaste bij het afscheid zo ontzettend verdrietig of boos kan zijn. Hartverscheurend… En wat doe je als je naaste echt met je mee wil? Hóe krijg je hem of haar rustig?
We zaten in het restaurant tijdens de bijeenkomst en een bewoonster was ook aangeschoven. ‘Een muziekje opzetten’, riep zij van achter uit de zaal. Een prachtige tip, van een ervaringsdeskundige.

Andere tips die werden gegeven: Noem niet het woord ‘huis’ als je weggaat. Zeg bv dat je boodschappen gaat doen. Of vraag de verzorging om even aandacht te geven aan je naaste, zodat ze afgeleid is. Wat vooral bleek was hoe fijn het voor de verzorgenden en naasten was om samen over dit onderwerp te spreken.

Ben je als medewerkers van een zorginstelling ook geïnteresseerd in een workshop over op bezoek gaan bij een dierbare met dementie? Klik hier voor ons aanbod of neem contact op via menskapitaal@live.nl.

Anniek Kramer
Samen met Marcelle Mulder auteur van het boek ‘Op bezoek bij een dierbare met dementie, met ruim 60 ideeën om samen te genieten’. Verkrijgbaar in de boekhandel voor €15.

Wil je iedere week mijn blog in je mailbox? Ga dan naar https://dementienl.wordpress.com en klik in de rechterkolom bovenaan op ‘Volg dementie’.

Ook vind ik het fijn als je dit bericht deelt via facebook of LinkedIn. Klik hier dan kom je op mijn site en deel daar via een simpele druk op de knop onderaan het bericht.

Swaab over dementie

In zijn boek ‘We zijn ons brein, van baarmoeder tot Alzheimer’ (2010) wordt ook een hoofdstuk gewijd aan de ziekte van Alzheimer. Swaab begint met een citaat van Douwe Draaisma: Het vooruitzicht dat je ten slotte zult vergeten wat je allemaal bent vergeten en dat je dit dan ook niet zult missen, is geen troost, want het betekent dat je uiteindelijk zelf, als persoon gewist bent’. 

Swaab geeft aan dat de ziekte van Alzheimer gezien kan worden als een vervroegde, versnelde en ernstige vorm van veroudering van onze hersenen. En alhoewel er vele vormen van dementie zijn, is de populairste verklaring voor de ziekte, dat eiwitten in de cellen samenklonteren. De cel werkt niet meer en sterft tenslotte. In het begin is er nog niets van te merken, maar na enige tijd wordt duidelijk dat het korte termijn geheugen is aangetast.

De volgorde waarin vaardigheden uitvallen geschiedt in de volgorde waarin ze verworven zijn. Hij schetst 7 stadia:

1. Er is nog niets te merken, terwijl het proces van aantasting van de hersenen wel al is begonnen.
2. Je kunt je spullen niet meer terugvinden, maar je weet het nog aardig verborgen te houden.
3. Anderen merken ook dat je je taken niet meer goed kunt uitvoeren.
4. Complexere taken (bv financiën doen) wordt onmogelijk.
5. Je hebt hulp nodig bij het uitzoeken van kleding.
6. Je hebt hulp nodig bij aankleden, wassen en naar toilet gaan (incontinentie ontstaat).
7. In volgorde van achteruitgang: je spreekt steeds minder/niet meer, je kunt niet meer lopen, niet meer zelfstandig zitten, je glimlach verdwijnt en je kunt je hoofd niet meer optillen. Je bent teruggekeerd naar het stadium van een pasgeboren baby.

Taal, muziek en het kunnen zien, zitten opgeslagen in een deel van het geheugen, dat pas in een latere fase van de dementie wordt aangetast. Die vaardigheden blijven dus lang behouden.

Hij beschrijft ook, dat het deel van de hersenen het dag- en het nachtritme regelt, al vroeg wordt aangetast. De biologische klok raakt verstoort. Uit proeven is gebleken, dat dit te verbeteren is, door meer licht in de leefomgeving aan te brengen.

Als laatste gaat hij in op de beleving van pijn. Pijnprikkels worden normaal verwerkt en ervaren. Maar door veranderingen in de hersenen, weten mensen met dementie niet wat er aan de hand is en uiten ze zich ander. Ze reageren bijvoorbeeld met fronsen, angstig en onrustig gedrag. Dat is goed om te weten.

Anniek Kramer
Samen met Marcelle Mulder schrijfster van het boek ‘Op bezoek bij een dierbare met dementie,  met ruim 60 ideeën om samen te genieten’. Verkrijgbaar in de boekhandel voor €15.

Wil je iedere week mijn blog in je mailbox? Ga dan naarhttps://dementienl.wordpress.com en klik in de rechterkolom bovenaan op ‘Volg dementie’.

Ook vind ik het fijn als je dit bericht deelt via facebook of LinkedIn. Klik hier dan kom je op mijn site en deel daar via een simpele druk op de knop onderaan het bericht.

Op bezoek bij een dierbare met dementie? Dit boek inspireert.

Vandaag 3 februari verschijnt bij uitgeverij Spectrum ons boek ‘Op bezoek bij een dierbare met dementie. Met ruim 60 ideeën om samen te genieten. Auteurs: Anniek Kramer en Marcelle Mulder.

Dit boek schreven we naar aanleiding van de dementie, waar Marcelles vader en mijn ouders de laatste jaren van hun leven aan leden. We ontdekten dat als het ons lukte om open en ontvankelijk contact met hen te maken, er bijzondere momenten samen ontstonden. We merkten ook, dat het moeilijk kan zijn om op bezoek te gaan bij een dierbare met dementie. Het is immers lastig om een gesprek te voeren, ze herkennen je wellicht niet meer en zijn ze niet zo weer vergeten dat je geweest bent? Wat heeft het dan voor zin om te gaan?’ Terwijl het voor mensen met dementie zo belangrijk is om aandacht te krijgen van naasten die hen vertrouwd zijn en hun historie kennen.

Dit boek helpt mensen letterlijk over de drempel. Het geeft een korte en heldere uitleg over wat dementie met iemand doet en hoe het je relatie beïnvloedt. Vervolgens is er aandacht voor het maken van écht contact, hoe doe je dat, wat draagt er aan bij.

Het grootste deel van deze praktische gids is gewijd aan allerlei concrete ideeën om een bezoek leuker en waardevoller te maken. Denk aan ideeën op het gebied van muziek, eten en drinken, verhalen, oude foto’s etcetera.

‘We hopen dat je ervaart dat er vaak veel mogelijkheden zijn om contact te hebben met je dierbare met dementie en dat je in dat contact beiden van onschatbare waarde kunt zijn, al kan die ander dat niet altijd meer met zoveel woorden zeggen.‘

Het boek kost € 15. Bij bol.com is een stukje van het boek in te zien (inkijkexemplaar). Mijn droom is, dat zorginstellingen het boek cadeau doen aan de familieleden bij opname. Ook verzorgenden en vrijwilligers kunnen inspiratie halen uit het boek. Meer weten? Klik hier.

En we hopen dat je dit bericht deelt op facebook, LinkedIn en twitter. Dat kan via de site (klik hier) en dan via een simpele druk op de betreffende knop onder aan het bericht.

Anniek Kramer en Marcelle Mulder
Auteurs van het boek ‘Op bezoek bij een dierbare met dementie, met ruim 60 ideeën om samen te genieten.’ Vanaf 3 februari verkrijgbaar in de boekhandel.