Wat mag een mantelzorger wel en niet doen in de zorg voor zijn naaste? En wie is daar dan verantwoordelijk voor? En wat mag een vrijwilliger? Deze vragen kwamen aan de orde in een webinar van ‘In voor mantelzorg’.
Dat zowel mantelzorgers als vrijwilligers activiteiten als voorlezen, spelletjes doen en meegaan met uitstapjes mogen doen, is vaak wel duidelijk. maar als het om zorghandelingen (ook wel ‘voorbehouden zorghandelingen’genoemd) gaat wordt het wat moeilijker om te weten wat wel en niet mag.
Een mantelzorger is een naaste uit het netwerk van de cliënt of bewoner. Die mag met toestemming van de cliënt of bewoner zorghandelingen verrichten. Denk bijvoorbeeld aan het geven van medicijnen of iemand met een tillift uit bed halen. Ook mogen andere cliënten geholpen worden. De mantelzorger is wel zélf aansprakelijk voor hun handelen. De zorgmedewerker is dus niet aansprakelijk voor zorg die verleend is door de mantelzorgers. Wel is het natuurlijk verstandig als de zorg en de mantelzorg met elkaar bespreken wat de mantelzorgers zelf willen en kunnen blijven doen. Door het samen te doen kan er van elkaar geleerd worden. In het zorgleefplan kunnen die afspraken vastgelegd worden. Wat ook belangrijk is: mantelzorgers zijn niet gebonden aan protocollen = de regels zie zijn afgesproken over de manier waarop zorg wordt geleverd. Zorgmedewerkes zijn wel gebonden aan die protocollen.
Dit in tegenstelling tot vrijwilligers. Zij doen handelingen op verzoek van de organisatie. Daardoor is de organisatie (dus bv de woonzorginsteling) ook aansprakelijk voor het handelen van de vrijwilliger. De organisatie moet dus ook in de gaten houden of de vrijwilliger op verantwoorde wijze zorg verleent. En bij het uitvoeren van zorghandelingen, moet er instructie of begeleiding aan vooraf zijn gegaan. Gaat het niet goed, dan moet de vrijwilliger ‘ontheven’ worden van de taken.
Wie bepaalt nu hoe zorg geleverd wordt?
Vaak bepaalt de zorginstelling (formele zorg) hoe zorg wordt geleverd. Vaak geven ze aan dat ze dat willen doen op een manier, waarbij de cliëntwensen centraal staan. Dit wordt ook wel ‘eigen regie’ genoemd. Zeker bij mensen met dementie, zijn de mantelzorgers degenen die het meeste weten over die wensen. Het delen van deze kennis en daarover met elkaar in gesprek gaan is dus heel belangrijk. Daarin kan de mantelzorger uitleggen wat iemand altijds levensgeschiedenis is. De zorg kan uitleggen aan welke regels en wetten ze moeten voldoen. Die regels kunnen streng zijn, zo streng zelfs, dat het welzijn van de cliënt daar niet beter van wordt. Dan is het belangrijk, dat er maatwerk geleverd kan worden. Want waarom iemands gebit 2 keer per dag uit zijn mond halen om het te reinigen, terwijl iemand zich daar hevig tegen verzet? Dan maar wat minder schoon.
Er verscheen in maart ook een rapport over dit onderwerp. Klik hier om het te lezen.
Anniek Kramer
Samen met Marcelle Mulder auteur van het boek ‘Op bezoek bij een dierbare met dementie, met ruim 60 ideeën om samen te genieten’. Verkrijgbaar in de boekhandel voor €15.
Wil je iedere week mijn blog in je mailbox? Ga dan naarhttps://dementienl.wordpress.com en klik in de rechterkolom bovenaan op ‘Volg dementie’.
Ook zou ik het fijn vinden als je dit bericht wilt delen via facebook of LinkedIn. Klik hier dan kom je op mijn site en deel daar via een simpele druk op de knop onderaan het bericht.
Over dementie 