Maandelijks archief: september 2017

Op stap naar bekende plekken met mensen met dementie

op stapHoe prikkel je het geheugen van iemand met dementie? Hoe kun je helpen bij het opdiepen van herinneringen? Een veelgebruikte manier is natuurlijk om samen foto’s van vroeger te bekijken. Een andere mogelijkheid is om er samen op uit te trekken. 

Ga maar bij jezelf na, hoe het zou zij om bijvoorbeeld bij je oude lagere school langs te gaan. Bij het zien van de voordeur, het speelplein, de klassen, gaat je geheugen direct aan de gang. ‘Oh ja, van mevrouw Deutekom mocht ik altijd de toto invullen’ of ‘In die gymzaal deden we bij de laatste gymles altijd apekooien’.

Ook bij mensen met dementie werkt het zo, dat het zien, horen en voelen van de oude omgeving kan leiden tot het opkomen van allerlei verhalen over vroeger. En als er dan nog iemand bij is, die dat een beetje kan stimuleren met verhalen over de oude tijd, dan zullen de mensen blij naar huis terug keren.

Een leuk voorbeeld van zo’n uitje wordt beschreven in De Stem van bergen op Zoom. Klik hier.

Jannetje Koelewijn beschrijft in haar boek ‘De hemel bestaat niet’ (2011) het leven van haar ouders, die opgroeien in Spakenburg en voor werk naar Amsterdam verhuizen. Ze praat met ze, leest hun brieven, bekijkt de archieven van haar vader en gaat met haar vader en/of moeder op stap langs de ijkpunten uit hun leven: oude huizen waar ze woonden, kerken waar ze kwamen, boerderijen van familie, Parijs, de oude bakker etc. Ook al is vooral het geheugen van haar moeder aan vervaging onderhevig, over het vroegere leven komen veel verhalen naar boven, mooie verhalen, ontroerende verhalen, maar ook hele pijnlijke verhalen.
En ben je zelf zo tussen de 50 en de 60 jaar, dan kun je veel herkennen van het beschreven leven!

‘Is je vader er ook? Ik veronderstel tenminste dat het je vader is.’De jongen schudt nee. ‘Ik denk dat u mijn opa bedoelt.’Een oude man komt achter de broodoven tevoorschijn en veegt zijn met meel bestoven handen af aan zijn witte bakkersschort. Mijn vader beweegt zijn hoofd naar links en recht om hem beter in zijn blikveld te krijgen. ‘Prins?’ ‘Dat ben ik.’ ‘Ik zie niet meer zo goed, dus ik vraag het maar even.’ ‘En u bent?’ ‘Koelewijn, Wim Koelewijn.’ ‘De oude bakker begint te lachen en legt een hand op mijn vaders arm. ‘Nee, maar zeg, dat is lang geleden. Hoe is het met u? (Uit: De hemel bestaat niet).

Anniek Kramer

Schreef het boek ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten, samen met Marcelle Mulder. Rondom het thema contact maken met en op bezoek gaan bij mensen met dementie geef ik workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers. Klik hier.

Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site je mailadres in.
Fijn als je dit bericht wilt delen op Facebook en/of LinkedIn. De knoppen daarvoor vind je onder dit bericht op mijn site. Klik hier.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder actie, Alzheimer, boek, Dementie, Wensen

De kunst van het geven: over dementie?

De kunst van het geven‘Een teder en pijnlijk boek over een dochter die afscheid moet nemen van haar dementerende moeder’.  Zo luidt de tekst op de voorkant van het boek met de titel ‘De kunst van het geven’, geschreven door Cecilie Enger.

Deze tekst maakte dat ik het boek meenam uit de bibliotheek. Direct vanaf bladzijde één word ik overspoeld door een nostalgisch gevoel. De dochter is in het ouderlijk huis in Hon (het boek speelt in Noorwegen). ‘Ontelbare keren ben ik over het grindpad naar het huis gelopen,  maar nu weet ik dat het binnenkort de laatste keer zal zijn. Voor mijn moeder is die laatste keer al geweest, al beseft ze dat niet.’

Het pijnlijke proces van opruimen begint. ‘Maar ik wil die spullen helemaal niet hebben, ik wil alleen niet dat ze verdwijnen, ik wil niet dat ze het huis verlaten.’ Dan treft ze tussen alle spullen bijzondere lijsten aan: lijsten waarop haar moeder ieder jaar heeft vermeld welke kerstcadeaus er zijn gegeven en ontvangen. De levens van de familieleden en relaties ontrollen zich aan de hand van die lijsten en zet haar aan het denken over geven en ontvangen. ‘Gratis geschenken bestaan niet’, weet ze, al zag ze een cadeau vroeger als een teken van zorgzaamheid. Nu zoekt ze verder naar de relatie tussen mensen en spullen. Wat betekenen spullen voor haar en voor haar moeder, die er onrustig van lijkt te worden? ‘Ze herinneren haar misschien aan een verlies dat ze niet begrijpt, maar wel op reageert’. De conclusie: ‘Het woord ‘geven’ heeft vele betekenissen, net als ‘opgeven”.

Al die – aan kerstcadeaus opgehangen – verhalen werpen een licht op het leven van haar familie, de geschiedenis en de onderlinge verhoudingen. Zo houdt de relatie tussen de actievoerende moeder en de carrière makende vader geen stand, wat in trieste scenes wordt geschetst.

De bezoekjes aan haar moeder die dementeert worden schaars beschreven. Dan weer vrolijk (met oude muziekopnames), dan weer triest. Jammer, want het zijn prachtige stukjes. ‘Wat ik zo moeilijk vind is dat ik voor haar evenmin haar dochter ben. Ik ben alleen maar een mens, iemand die in de groene bezoekersstoel zit.’ Van dergelijke observaties had ik wel meer willen lezen.

Anniek Kramer

Schreef het boek ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten‘, samen met Marcelle Mulder. Rondom het thema contact maken met en op bezoek gaan bij mensen met dementie geef ik workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers. Klik hier.

Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site je mailadres in.
Fijn als je dit bericht wilt delen op Facebook en/of LinkedIn. De knoppen daarvoor vind je onder dit bericht op mijn site. Klik hier.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder boek, Dementie

Wel-Zijn in de zorg voor mensen met dementie

Wel-zijn2Een reclameblog dit keer. En wel voor de Congresparade Wel-Zijn in de zorg voor mensen met dementie op 9 oktober 2017 in het Akoesticum in Ede, georganiseerd door StudieArena. De Congresparade is een bijzonder evenement met een mix van centrale presentaties en een paradeprogramma vol met kennis- en ervaringssessies.

De centrale presentaties worden onder andere verzorgd door:

  • Andrew Greenwood (balletmeester), die een dans methodiek introduceert waarbij mensen met een gevorderde dementie lichamelijk, geestelijk en sociaal in hun kracht staan.
  • Prof. dr. Manu Keirse, klinisch psycholoog en emeritus hoogleraar verliesverwerking KU Leuven. Hij gaat in op  emoties die leven met dementie met zich meebrengt. Goede zorg voor mensen met dementie vraagt het begrijpen van onderliggende emoties. Waar komen de emoties vandaan en welk gevolg hebben zij?

De parade (zie foto) wordt verzorgd door meer dan 30 mensen, die ieder ingaan op het thema ‘Kwaliteit van leven voor mensen met dementie’.

Bij een ziekte als dementie, valt nog veel aan levenskwaliteit te winnen. Vooral door – naast het lichamelijk welbevinden – meer aandacht te schenken aan het sociale, emotionele en spirituele welzijn. De zorg voor mensen met dementie, wil je immers zo goed mogelijk afstemmen op hun wensen en mogelijkheden. Speciale aandacht zou uit moeten gaan naar wat mensen met dementie nog wel kunnen en hoe zij verbonden kunnen blijven met zichzelf en hun sociale omgeving.

Kunst van het contact maken
Hoe kun je contact maken, ook als dit in de loop van het ziekteproces steeds lastiger wordt? Hoe kun je de bewoners betrekken bij de dagelijkse activiteiten als zelf koken en hen verleiden tot meer bewegen en samen plezier maken? Hoe besteed je aandacht aan zingeving en bespreek je persoonlijke levensvragen? En in het bijzonder; wat vraagt dit van jou als zorgprofessional?

Beleef, ervaar en oefen op de Congresparade hoe jij het verschil kunt maken!

Mijn eigen bijdrage deze dag gaat over op bezoek gaan bij een dierbare met dementie. Dat kan voor naasten soms ongemakkelijk of zelfs pijnlijk zijn. Toch is dit contact uiterst waardevol. Het verbindt de bewoner met de oude vertrouwde wereld en geeft hen het gevoel dat ze er toe doen.
Ik doe die dag drie maal een snelkookpan-sessie, waarin ik je uitdaag om na denken over hoe je samen met de familie waardevolle activiteiten kunt doen. Wat is waardevol? Hoe werk je goed samen met de familie? Wat kun jij daarin betekenen? Alles lezen over deze dag? Klik hier.

Anniek Kramer

Schreef het boek ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIEmet ruim 60 ideeën om samen te genieten‘, samen met Marcelle Mulder. Rondom het thema contact maken met en op bezoek gaan bij mensen met dementie geef ik workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers. Klik hier.

Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site je mailadres in.
Fijn als je dit bericht wilt delen op Facebook en/of LinkedIn. De knoppen daarvoor vind je onder dit bericht op mijn site. Klik hier.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Dementie

Dag Mama: over omgaan met dementie

hdrMarcelle heeft me uitgenodigd voor de theatervoorstelling ‘Dag Mama’ in Buren. Na een snelle maaltijd lopen we nog een rondje door het stadje en zoeken alvast de ingang van het theater. Want te laat komen betekent: de deur is dicht. Dit is toch de juiste straat en daar bij dat gesloten tuinhek staat toch het huisnummer op de brievenbus? Verder is er geen enkele aanwijzing dat er hier een theater zit. We lopen linksom en rechtsom, zoekend naar houvast. ‘Dit is wat mensen met dementie ervaren’, denk ik: je zoekt de weg, je zoekt naar aanknopingspunten, je vindt ze niet en blijft zoekend rondlopen.
Ons helpt de overtuiging dat dit het wel moet zijn.
Na nog een rondje door het stadje komen we terug bij het – nu open – tuinhek, waar inmiddels ook een bord met ‘Theater’ is geplaatst.  

We worden welkom geheten en het programma wordt toegelicht. De avond bestaat uit twee delen: een toneelstuk en een uitleg (‘workshop’ genoemd) over de scenes, het getoonde gedrag en de achtergronden daarvan. Een hele zit, in een warme zaal maar indrukwekkend en leerzaam.

Moeder komt schuifelend op. Ze ploft neer op een stoel. Ze kijkt wat afwezig naar het telefoonsnoer. Dochter komt binnenvliegen, graaiend in een plastic tas, een banaan opdringend, druk pratend, boos over de reacties van haar moeder. Moeder doet pogingen om contact te maken. De dochter begrijpt dat niet, corrigeert haar moeder, reageert stuurs en gaat tenslotte maar koffie halen.

Dan komt de verzorger bij moeder. De ideale verzorger. Met aandacht en inlevingsvermogen weet hij bij moeder prachtige herinneringen op te roepen, haar medicijnen in te laten nemen en haar een vestje te laten kiezen dat ze graag wil dragen. Als de dochter weer terugkomt is het voor haar onverteerbaar. Waarom kan die verzorger zo goed met haar moeder omgaan en zij niet? Zonder dit uit te spreken mokt ze verder en de verzorger vertrekt. En moeder? Die zie je lijden onder dit alles: ‘Hoe kan ik hen laten voelen wat ik voel? De een ziet de buitenkant de ander voelt de binnenkant.’

Het tweede deel van de avond geven de ‘dochter’ (ouderenpsycholoog  Sarah Blom) en de verzorger (broer en psycholoog David Blom) uitleg over de gedragingen die we gezien hebben. Want als je de gedragingen van iemand met dementie begrijpt en er goed op kunt reageren, dan vermindert de stress en is er in contact nog veel mogelijk.

Hoe  ga je om met confronterend gedrag, hoe spiegel je de gevoelens die je ziet en voelt? Hoe kunnen zorg en naasten elkaar helpen? Hoe ga je er mee om als je jezelf in de zorg voelt falen. Hoe ga je om met familie die steeds maar weer vraagt om beter op de uiterlijke verzorging te letten, het enige waar ze nog grip op lijken te hebben? Dit en nog veel komt aan de orde. Aan de hand van voorbeelden, wordt er gesproken over het omgaan met jezelf, zorgcollega’s, mensen met dementie en hun naasten.

Een fantastische leerervaring : van een afstand kijken naar wat er gebeurt tussen mensen en er daarna uitleg over krijgen. Zelf had ik het nog leerzamer gevonden als er tevens wat ruimte was geweest voor een échte workshop. Met iets minder uitleg en daardoor ruimte om te oefenen in het omgaan met confronterend gedrag. Want verzorgenden willen vaak ‘zorgen’.
Maar juist het kunnen omgaan met de gevoelens die mensen met dementie én hun naasten in hun gedrag door laten klinken, dát is de kunst die goede zorg onderscheid van onvoldoende zorg. Die kunst komt in dit stuk ruimschoots aan de orde.

Anniek Kramer

Schreef het boek ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten‘, samen met Marcelle Mulder. Rondom het thema contact maken met en op bezoek gaan bij mensen met dementie geef ik workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers. Klik hier.

Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site je mailadres in.
Fijn als je dit bericht wilt delen op Facebook en/of LinkedIn. De knoppen daarvoor vind je onder dit bericht op mijn site. Klik hier.

Een reactie plaatsen

Opgeslagen onder Afscheid, Alzheimer, Dementie, kwaliteit, mantelzorg, uitleg, zingeving, Zorg verlenen