Hoe gebruik je intuïtie in het contact met mensen met dementie? Op die vraag gaat Evelien Pullens in, in haar boek ‘De vierde dementie’.
‘Gaandeweg ontwikkelde ik een nieuwe kijk op het leven van mijn moeder en op dementie. Hoewel ik eerst dacht dat mijn moeder aan het aftakelen was, kwam ik er op een gegeven moment achter dat ze juist nog volop aan het leven was. Ik zag haar zelfs opbloeien. De dementie gaf haar iets. En als ik heel eerlijk ben mij ook. Ik leer veel over mezelf.’
Welke dimensies zijn er dan in de omgang met mensen met dementie Evelien schetst 4 manieren van omgaan met de ziekte(perspectieven):
- Emotionele reacties: de gevoelens die je hebt en krijgt. Dementie is zwaar voor de naasten door het onvoorspelbare gedrag, de toenemende afhankelijkheid en het gebrek aan contact. Emoties zijn vaak een reactie op wat er niet meer is.
- Rationele reacties, dus gebruik makend van je verstand. Kennis van de ziekte helpt je om onacceptabel gedrag te accepteren.
- Holistisch, dat betekent dat je afstemt op de mogelijkheden die er nog zijn binnen de dementie. Je accepteert de omstandigheden en beweegt mee, zodat iemand met dementie zichzelf kan zijn. Mensen met dementie hebben nog van alles te bieden: humor, vrolijkheid, rust, liefde etc. Belevingsgerichte zorg, is op deze visie gebaseerd.
- Intuïtief: je intuïtie schat situaties in en bepaalt de richting van het handelen. Het gaat om invoelen en aanvoelen van dingen die je niet met je ogen kunt zien. Als je intuïtief kijkt, zie je vaak de onderliggende persoonlijke behoeften die niet uitgesproken worden, maar wel belangrijk zijn.’ ‘De stem van de ziel, die gehoord wil worden.’
Mensen met dementie blijven op een bepaalde manier aanwezig in het leven. Het gedrag en karakter zijn veranderd, maar op wezenlijk niveau blijft iemand aanwezig. En op dat niveau is communicatie mogelijk, daarvan is Evelien overtuigd. Als je deze diepere laag weet te raken, dan voel je contact en zul je zien, dat iemand daar op reageert. Ze beschrijft voorbeelden zoals ze die met haar moeder heeft ervaren. Het is ook een verklaring waarom mensen met dementie zo gevoelig zijn voor de sfeer die je meebrengt. Ben je onrustig? Ze zullen het voelen.
Oude beelden laten varen
Om op dit intuïtieve niveau te kunnen communiceren, is het nodig dat je je niet meer laat leiden door het beeld dat je van iemand had. Dat oude beeld staat het gebruik van je voelsprieten in de weg en dus ook het echte contact maken. De realiteit onder ogen zien, het is emotioneel proces. Maar het helpt je wel om het contact te verbeteren. Je neemt afscheid van het beeld dat je had, maar niet van de persoon zelf. Dat biedt troost.
Ook iemand met dementie is boos om de ziekte die hem of haar overkomt. Ook van die kant kan de emotie dus belemmerend werken in de communicatie. ‘Het moment van overgave aan de ziekte is een belangrijke overgang in het proces van dementie.’
Kans om te verwerken
Mensen met dementie kunnen in deze laatste levensfase ook zaken verwerken, waar ze in hun leven niet aan toe zijn gekomen. Dit kan hun gedrag beïnvloeden en ook het contact. Eveline doet ‘readings’, waarbij ze communiceert met ‘het innerlijk weten’ van de persoon met dementie en diegene die haar consult vraagt. Op die manier duidt ze wat er speelt en wat er nodig kan zijn om het contact te verbeteren. Dit deel van het boek vind ik zelf het moeilijkst om in mee te gaan.
Vertrouwen
Uitspreken dat je naaste met dementie je kan vertrouwen is helpend: Natuurlijk regel je de zaken goed, natuurlijk zorg je dat iemand weer veilig thuis komt. Als je dat vertrouwen weet over te brengen, dan zul je rust en veiligheid creëren bij die ander. En dat is zo nodig als je dementie hebt en je steeds geconfronteerd wordt met zaken die je niet begrijpt en niet meer weet. Ook voor de naaste is de les om te vertrouwen: ‘Als je alles wilt controleren word je gek, dus moet je wel leren vertrouwen op je naaste met dementie, op hulpverleners en op het leven zelf.’
Anniek Kramer
Auteur van ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten‘, samen met Marcelle Mulder.
Rondom het thema contact maken en op bezoek gaan bij mensen met dementie geef ik workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers. Klik hier of mail me menskapitaal@live.nl
Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site in de rechterkolom, je mailadres in.
Vind ik leuk:
Like Laden...