Dementheek beginnen?

Jarenlang heb ik me verdiept in dementie. Ook schreef ik er 2 boeken over. Nu ben ik aan het opruimen en verkoop ik mijn hele boekenpakket (ineens).

De op te halen doos bevat de volgende boeken:

Anniek Kramer en Marcelle Mulder: Op bezoek bij een dierbare met dementie, met ruim 60 ideeën om samen te genieten
Anniek Kramer: Steun en troost bij dementie

Hugo Borst: Ach moedertje
Hugo Borst: Ma
Tosca Niterink: De vergeetclub
Kirsten Thorup: Niemandsland
J.J. Voskuil: De moeder van Nicolien
J. Bernlef: Hersenschimmen
Marijke Hilhorst: De vader, de moeder & de tijd
Cyrille Offermans: Waarom ik moet liegen tegen mijn demente moeder
Johan van Oers: Firma Alzheimer, afbraakwerken
Ruud Dirkse e.a.: Ik heb Dementie
Krista Mirjam Dijkerman: Varen op je ziel
Evelien Pullens: De vierde dementie
Paula Irik e.a.: Dementees (poëzie)
Hans Cieremans: Vergeet-me-nietjes (gedichten)
Anneke van der Plaats: De dag door met dementie
Huub Buijssen: De magische wereld van Alzheimer
Dick Swaab: Wij zijn ons brein
Alzheimer Nederland: Wijzer over het geheugen
Molly Carpenter: Mantelzorg: geloof in eigen kunnen
Lodewijk Schmit Jongbloed e.a.: Reisgids mantelzorg
Alzheimer Nederland: Langer meedoen
Alzheimer Nederland: Dementie, wat komt er bij kijken (interviews en portretten)
Activite: PortrettenKarin Beentjes: De liefde niet vergeten
Hadewey Buitenwerf: Dwalen door verhalen (bijbelse thema’s)
Chaos in de bovenkamer: voor kinderen die meer willen weten over dementie
Oma schrijft invulboek met vragen
June Andrews: Dementia, the one-stop guide

Interesse? Helaas, inmiddels is er een kandidaat gevonden.

Anniek Kramer

Blog sabbatical?

In 2015 begon ik met bloggen over dementie. Meer dan 200 blogs schreef ik sinds die tijd. Ik las vele boeken, nieuwsbrieven en blogs over dementie, ging naar films, theater, congressen, lezingen, bezocht evenementen en liet me inspireren door al die mensen die bezig zijn met het verspreiden van kennis over dementie.

Nu is het tijd voor een pauze, voor bezinning, voor een blogsabbatical. De komende maanden neem ik daar de tijd voor. Wanneer en hoe ik de pen weer oppak? Ik heb er nog geen idee van. Maar ik laat het jullie weten!

Wil je meer lezen over dementie? Ken je mijn boeken al?

* STEUN EN TROOST BIJ DEMENTIE, in gesprek met zorggevers en zorgprofessionals over schuld, schaamte en spijt en wat steun en troost biedt (februari 2019). Klik hier om te bestellen.
* OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten, samen met Marcelle Mulder. Klik hier om te bestellen.

Tot een volgende keer en zorg goed voor jezelf!

Anniek Kramer

Als je naaste met dementie je mist

‘Ik heb je al zo lang niet gezien’. ‘Gerrie komt ook nooit meer’. Iemand met dementie kan zich niet altijd meer herinneren dat je langs geweest bent. Ook al kom je nog zo vaak, ze kunnen vinden dat je te weinig komt, omdat ze je missen. Er zijn vaak uitlatingen die niet kloppen, maar wel aangeven dat ze het fijn vinden dat er bekenden komen.

Een mooie oplossing voor dit ‘eenzame gevoel’ zag ik ooit op you tube. Maak een filmpje! In dit filmpje (klik hier) wendt een zoon zich tot zijn moeder van 94 die dementie heeft. Hij groet haar en laat even een pauze vallen, zodat zijn moeder terug kan groeten. Dan vertelt hij over wat hij die dag zoal gaat doen. Ook gaat hij achter de piano zitten en nodigt zijn moeder uit om samen met hem een liedje te zingen. Aan het eind neemt hij afscheid.

Prachtig toch. Helaas weet ik niet meer waar ik het filmpje gevonden heb, dus de uitnodiging om contact op te nemen met de maker, daar kun je niets mee. Maar je kunt dit idee wel oppakken en als naaste zelf aan de slag gaan of als zorgverlener iedereen uitnodigen om dergelijke filmpjes te gaan maken. Veel succes.

Marcelle heeft me laten weten dat het filmpje afkomstig is van Maaike Delver. Contact via beeldverzorgers@gmail.com.

Anniek Kramer, auteur van:
* STEUN EN TROOST BIJ DEMENTIE, in gesprek met zorggevers en zorgprofessionals over schuld, schaamte en spijt en wat steun en troost biedt (februari 2019).
* OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten, samen met Marcelle Mulder.
Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site in de rechterkolom, je mailadres in. Fijn als je dit bericht deelt!

Mijn vader heeft dementie

De straatverlichting verspreid een vaag en kil wittig licht.
Een sikkelvormige maan kruipt tot boven de huizen en besproeit ze met glans.
Het bankje staat te wachten tot het bezeten wordt.
Een koele wind tast alle hoeken af en laat geen plekje onberoerd.

Net als mijn vader:
Zijn gezicht zo bleek als het licht van de straatverlichting.
In dat gezicht zijn ogen, zacht glanzend als de maan,
Zijn hoofd wacht hetzelfde lot als het bankje.
Mij laat dat niet onberoerd. Ik voel het in al mijn vezels,
als een storm die door mijn lichaam raast:
mijn vader heeft dementie en wordt niet meer beter.

Ik neem hem mee naar buiten,
en samen voelen we – zittend op het bankje – de wind,
verlicht door de maan en de straatverlichting.

Anniek Kramer, auteur van
* STEUN EN TROOST BIJ DEMENTIE, in gesprek met zorggevers en zorgprofessionals over schuld, schaamte en spijt en wat steun en troost biedt (februari 2019).
* OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten, samen met Marcelle Mulder.

Ontspoorde mantelzorg

Deze week het vervolggastblog van Marjanne van Esveld, (trainer huiselijk geweld).

‘Mijn moeder zorgde 24/7 voor mijn vader. Na een hersenbloeding wist hij niet meer, dat hij niet meer kon lopen. Hij kon ‘s morgens gewoon zijn benen over de bedrand slaan om uit bed te stappen. Mijn moeder besloot zelf voor hem te blijven zorgen. Vijf maanden – tot aan zijn overlijden – heeft ze intensief voor hem gezorgd.

Ze begreep zijn gedrag niet en leefde in onzekerheid over mogelijk herstel. Ze werd oververmoeid, overbelast en overbezorgd. Ze zorgde voor hem als een kind, ze werd streng, rigide. Ze wilde de zorg niet delen met ons, haar kinderen. Zij wist wat het beste voor hem was. Alleen de lichamelijke zorg deelde zij met de thuiszorg.  Behalve kinderen en kleinkinderen mocht – ‘in zijn belang’ -niemand op bezoek komen. Mijn arme vader heeft geleden onder haar betutteling en besluiten. Maar ook mijn arme moeder leed: zij heeft vanuit haar perspectief alles gegeven. Ze was zelf ook slachtoffer geworden.’

Dit verhaal is stereotype voor ontspoorde mantelzorg. Door de fysieke en geestelijke achteruitgang van mijn vader, kwam de zorgrelatie op een glijdende schaal. Van plezier in zorgen naar een overbelaste zorg. Van zorgen over mijn moeder als mantelzorger, ontstaat door de ontspoorde zorg, ook zorgen over de veiligheid van mijn vader.

Dubbele vergrijzing
Er is sprake van een dubbele vergrijzing: het aantal ouderen neemt toe en de ouderen worden ouder. Ook het aantal mensen met een dementie stijgt. Daartegenover staat een verschraling van voorzieningen thuis en een moeilijker toegang tot het verpleeghuis.

Gevolg: er wordt een groot appel gedaan op de mantelzorg. Het aantal overbelaste mantelzorgers neemt toe en daarmee ook de kans op ontsporing.  We weten dat zich veel schrijnende situaties achter de voordeur afspelen.  De mantelzorger wordt murw, gestrest, agressief. De onmacht is groot.

Veel ouderen worden verwaarloosd. Anderzijds is er ook fysiek of psychisch geweld. De universiteit van Maastricht (2014) spreekt over vrijheidsbeperkende maatregelen voor vier van 10 mensen met dementie in de thuissituatie. Het gaat dan over vastbinden, opsluiten en sedatie.

Handelen
We begrijpen de mantelzorger meestal wel. Het is ook niet te doen, zo lang en intensief zorgen voor iemand met zulk lastig of onbegrepen gedrag. Er is veel opoffering en daardoor hebben we meestal respect voor de mantelzorger. Het leidt ertoe dat ontspoorde zorg niet zo snel gedefinieerd wordt als ouderenmishandeling, ondanks het feit dat de oudere niet veilig is.

Wij, de professionals, hebben een dubbele opdracht. Ten eerste gaan we zo vroeg mogelijk – voordat het ontspoort – in gesprek en proberen deze te bewegen richting ondersteuning en hulp.

Ten tweede zijn we bij ontspoorde zorg – en onveiligheid van de oudere – wettelijk verplicht de stappen van de meldcode te volgen. Als de mantelzorger niet meewerkt, dan vragen we advies of doen we een melding bij Veilig Thuis.

Inspiratie en verder lezen
www.haagsontmoeten.nl  laagdrempelige ondersteuning voor mantelzorgers en activiteiten voor de oudere in Den Haag
https://www.aanpak-ouderenmishandeling.nl/doc/handreiking-basisaanpak-ontspoorde-mantelzorg.pdf

Marjanne van Esveld, trainer huiselijk geweld, Marjanne@de-veer-kracht.nl

Anniek Kramer, auteur van:
* STEUN EN TROOST BIJ DEMENTIE, in gesprek met zorggevers en zorgprofessionals over schuld, schaamte en spijt en wat steun en troost biedt (februari 2019).
* OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten, samen met Marcelle Mulder.
Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site in de rechterkolom, je mailadres in. Fijn als je dit bericht deelt!

Rouw- en verlies bij dementie

Onlangs sprak ik in één week twee rouwdeskundigen. Eén van hen tijdens een congres en de ander benaderde mij naar aanleiding van een artikel in de krant over mijn boek ‘Steun en troost bij dementie’. Want dat dementie gepaard gaat met verliesgevoelens dat zal duidelijk zijn. 

Rouwen is het hebben van verdriet over verlies. Dat kan gaan om een baan, een huis, lichamelijke mogelijkheden en natuurlijk om mensen die je na staan. Bij dementie verlies je jezelf, steeds een stukje. En jouw naasten verliezen jou ook beetje bij beetje. Rouw is een (gezonde!) reactie op verlies. Rouw is het omgaan met het verlies en je leven daarop aanpassen.

Iemand die rouwt heeft erkenning nodig: een ander die in volle aandacht luistert, zonder oordeel. Iemand die kan bevestigen dat het logisch is dat al die emoties er zijn. Bevestiging kan bijvoorbeeld gevonden worden bij lotgenotencontact: zij ervaren doorgaans vergelijkbare emoties.

Een andere mogelijkheid is het bezoeken van een rouwtherapeut. Een rouwtherapeut is geschoold in het helpen met omgaan met verlies, ook bij dementie. Vragen die aan de orde kunnen komen in dergelijke situaties zijn:

• Wie heb je verteld over de dementie en wat was hun reactie?
• Waar maakt je  je zorgen over?
• Wat zou je nog willen?
• Wat wil je beslist niet?
• Wanneer is een dag een goede dag?
• Wat heb je nodig om het vol te kunnen houden?

Natuurlijk kan iedereen deze vragen stellen. Oplossingen bieden is niet nodig, alleen luisteren met een groot hart.

Anniek Kramer, auteur van:
* STEUN EN TROOST BIJ DEMENTIE, in gesprek met zorggevers en zorgprofessionals over schuld, schaamte en spijt en wat steun en troost biedt (februari 2019).
* OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten, samen met Marcelle Mulder.
Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site in de rechterkolom, je mailadres in. Fijn als je dit bericht deelt!

Huidhonger bij dementie

Van de week werd ik wakker in de armen van mijn man. Mijn hoofd op zijn schouder, zijn armen om me heen geslagen. Zijn warme lijf tegen het mijne. Stil. Verbonden. Stel dat dit er niet meer is, ging er door me heen? Stel dat ik iedere ochtend alleen wakker word. Dat ik niet meer in zijn ogen kan kijken, tegen niemand meer ‘goeiemorgen’ kan zeggen. 

Ik realiseerde me dat het bijna onmogelijk is om je voor te stellen hoe het is als je alleen bent. Wel herinner ik me hoe blij mijn oude tante was met een stevige omhelzing. ‘Dat doet een mens goed’, zei ze.
Liefde, intimiteit en aanraking zijn belangrijk voor een mens. Bij ouderen zijn aanraking en intimiteit niet meer vanzelfsprekend. Het gemis ervan kan vele vormen aannemen, tot aan ‘huidhonger’ toe: de behoefte aan fysiek contact.
In hoeverre worden alleenstaande mensen nog liefdevol aangeraakt? En in het verpleeghuis geldt natuurlijk ook de vraag: hoe vul je liefdevolle zorg in en wat betekent dat voor het onderwerp ‘aanraking’? Wat heb je te geven of voel je je geremd?  Voor de één is dat volkomen natuurlijk, voor de ander is het een meer beladen onderwerp.

Anne Marijke Schakelaar, teamleider bij Viattence, vertelt over haar ervaringen met het project ‘Huidhonger’: “HuidHonger biedt via dans en muziek de mogelijkheid om weer in contact te komen met mensen, met wie geen of nauwelijks contact meer mogelijk was. Door mee te doen aan dit project kunnen we een bijdrage leveren aan een andere kijk op ouderenzorg, waarin ‘welbevinden’ nog meer centraal staat en waarin intimiteit gewoon een plek heeft. Het bewegen, aanraken, contact maken. Dat triggert echt iets bij mensen, er ontstaat weer contact, ook als je elkaar niet verstaat. Een van de deelnemers is een bewoonster met een Turkse achtergrond. Wij verstaan haar taal niet, maar begrijpen elkaar hierdoor wel.”

Echt iets om over na te denken en om mee aan de slag te gaan: aanraking hoort bij liefdevolle zorg.

In dit filmpje wordt uitgelegd hoe de manier van werken van invloed heeft op de dagverzorging. Meer lezen op de site van waardigheid en trots? Klik hier.

Anniek Kramer, auteur van:
* STEUN EN TROOST BIJ DEMENTIE, in gesprek met zorggevers en zorgprofessionals over schuld, schaamte en spijt en wat steun en troost biedt (februari 2019).
* OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten, samen met Marcelle Mulder.
Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site in de rechterkolom, je mailadres in. Fijn als je dit bericht deelt!

Herinneringen aan het oude huis

Mijn vader en moeder vertrokken plotseling en tegelijkertijd naar andere ‘huizen’. Mijn vader moest naar het ziekenhuis, mijn moeder verhuisde daardoor met spoed naar het verpleeghuis. Ook mijn vader kwam niet meer ‘thuis’ en ging vanuit het ziekenhuis rechtstreeks naar het verzorgingshuis. Het ouderlijk huis, waarin wij geboren werden en waar mijn ouder meer dan 55 jaar woonden, stond ineens leeg.

Mijn broer maakte foto’s van het huis en zette die in een mooi boekje bij elkaar. Hij schrijft: ‘Ze hebben er geen afscheid van kunnen nemen, zo abrupt zijn ze vertrokken. Alles ligt er na hun vertrek nog onaangeroerd bij.’ Ze zijn er nooit meer terug geweest.

Aan dat boekje moest ik ineens denken toen ik las over fotografe Marlies Laenen (klik hier voor haar website). Zij fotografeert de emotie en de ziel van interieurs. ‘Huisherinneringen’ noemt ze het. Dat is wat mijn broer ook had gedaan. Ik ben heel blij met zijn fotoboekje, nostalgie voor mij. Ook triest, want je ziet zo duidelijk wat ze toen  allemaal opeens kwijtraakten. Mijn ouders leven niet meer, maar het idee om foto’s te maken is voor de vertrekker en voor de (achter)blijvers een mooi aandenken. Idee?

Anniek Kramer, auteur van
* STEUN EN TROOST BIJ DEMENTIE, in gesprek met zorggevers en zorgprofessionals over schuld, schaamte en spijt en wat steun en troost biedt (februari 2019).
* OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten, samen met Marcelle Mulder.

Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site in de rechterkolom, je mailadres in. Fijn als je dit bericht deelt!

Radicale vernieuwing in zorgopleiding?

Meer tijd en liefdevolle aandacht voor de bewoners. Uitgaan van waar zij behoefte aan hebben. Kwaliteit verbeteren en deskundigheid leveren. Wie wil dat niet? Dat zijn de belangrijkste uitgangspunten bij de verbetering van de verpleeghuiszorg. Daarvoor is wel een investering nodig in mensen. 

Om dat te realiseren is er wel voldoende en gekwalificeerd personeel nodig. Dat is echt een zorg, want te weinig mensen kiezen voor werken in de zorg. Er zijn daarom allerlei initiatieven om het werken in de zorg aantrekkelijker te maken.

Een van die initiatieven is het anders vormgeven van het zorg en welzijnsonderwijs. Waarde-vol onderwijs is daar een mooi voorbeeld van. Zij sluiten aan op de doelen van de radicale vernieuwing van de verpleeghuiszorg.  Het onderwijs inspirerend, uitdagend en confronterend maken, dat is hun doel. Dit type onderwijs heeft 4 belangrijke pijlers:

1. Leren vindt zoveel mogelijk plaats in de praktijk. Er wordt geleerd aan de hand van werkelijke problemen, waarbij studenten en mensen van de werkvloer en het onderwijs samen aan vraagstukken werken.
2. Het onderwijs krijgt een andere vorm, waarbij schools leren en werkplek-leren (ook wel hybride leren genoemd) met elkaar worden verweven. Er zullen dus ook andere leermethodes worden ingezet.
3. Niveau 2, 3 en 4 leren samen en themagericht. De hogere opleidingsniveaus verdiepen en verbreden meer. De opleidingsduur varieert per niveau (2 = 1 jaar, 3 = 2 jaar, 4 = 3 jaar) en is daarmee korter dan in de huidige opzet.
4. Bij het leren wordt aangesloten op de kennis die de student al heeft. Die kennis krijgt de student ook, door de eerste 4 weken 4 dagen in de week onderwijs te volgen vervolgens nog 2 dagen (niveau 1 dag) en aansluitend 1 dag per week (niveau 1 een halve dag).

In Zuid-Holland werken een aantal partijen samen om deze manier van onderwijs van de grond te tillen. De eerste groepen zijn inmiddels gestart.

De inhoud van de zorg, dus aandacht voor welzijn, gastvrijheid en ethiek, zijn de kern van het programma. Naast natuurlijk de medische vakken, die niet kunnen ontbreken.

Een dergelijk programma levert zorgmedewerkers op, die zijn toegerust om liefdevolle zorg te geven, die in de laatste levensfase zo belangrijk is.

Anniek Kramer, auteur van
* STEUN EN TROOST BIJ DEMENTIE, in gesprek met zorggevers en zorgprofessionals over schuld, schaamte en spijt en wat steun en troost biedt (februari 2019).
* OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten, samen met Marcelle Mulder.

Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site in de rechterkolom, je mailadres in. Fijn als je dit bericht deelt!

Werkboekje voor kinderen over dementie

Hoe leg je uit aan kinderen wat dementie is? Hoe zorg je dat ze er niet bang van worden, maar op zoek gaan naar informatie en er op een speelse manier kennis mee maken? Chaos in de bovenkamer is een werkboekje voor kinderen tussen de 9 en de 12 jaar waarin informatie is opgenomen over dementie en tegelijk ook opdrachtjes staan om die informatie te verwerken. 

Met hoofdstukjes als ‘Wat is dementie’ en ‘Op bezoek bij’ worden kinderen meegenomen in de wereld van dementie. het is een boekje om in te lezen, te schrijven en te plakken. Mooi vormgegeven en daardoor aantrekkelijk. En ook goed bruikbaar voor mensen die de Nederlandse taal niet zo goed machtig zijn en toch iets over dementie willen begrijpen.

Klik hier voor de site van het boekje. Op bol.com kun je een goede indruk van het boekje krijgen. Klik hier.

Rondom het thema contact maken en op bezoek gaan bij mensen met dementie geef ik workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers. Klik hier of mail me menskapitaal@live.nl

Anniek Kramer, auteur van
* STEUN EN TROOST BIJ DEMENTIE, in gesprek met zorggevers en zorgprofessionals over schuld, schaamte en spijt en wat steun en troost biedt (februari 2019).
* OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten, samen met Marcelle Mulder.

Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site in de rechterkolom, je mailadres in. Fijn als je dit bericht deelt!