Langer thuis met dementie in 10 punten

Deze kerst kreeg ik het boekje ‘Langer meedoen’ van Alzheimer Nederland cadeau. Het bevat tien verhalen waarin mensen met dementie een voor hen passende manier hebben gevonden om bij de maatschappij te blijven horen. Het is een oproep om ons meer te verplaatsen in mensen met dementie en zo de wereld voor hen wat makkelijker en toegankelijker te maken.

Moniek (56 jaar, diagnose dementie) vertelt hoe belangrijk het voor haar is om lotgenoten te ontmoeten in het Odensehuis. Zij hebben aan een half woord genoeg en dat is van grote waarde. Mevrouw De Bruin (mantelzorger) vertelt dat het moeilijk is om een hulpvraag te stellen en dat je maar door wilt blijven gaan met zorgen.

Ieder verhaal leidt naar een advies aan de gemeente om maatwerk te leveren aan mensen met dementie en hun naasten. Zo pleiten zij voor goed en betaald vervoer van deur tot deur naar de dagbesteding en sociale activiteiten. En voor goede voorlichting voor mantelzorgers over alle mogelijkheden die er zijn om ondersteund te worden. Natuurlijk staat ook maatwerk bij dagbesteding in het rijtje.

Een mooi verhaal is dat van Mira. Toen haar moeder, die dementie had, overleed, plaatste ze een advertentie in de krant om iedereen te bedanken die haar moeder hielp te zijn wie ze was. Twello bewees haar dementievriendelijkheid als mooi voorbeeld voor iedere gemeenschap.

Gemeentes hebben een belangrijke taak bij de ondersteuning van mantelzorgers en mensen met dementie. Ik hoop dat ze met al hard met alle goede adviezen uit het boekje aan de slag zijn.

Klik hier om de focusbrief dementie voor gemeenten van Alzheimer Nederland te lezen.

In de Belgische film ‘You’ll never walk alone’,(10 minuten) leggen mensen met dementie, mantelzorgers, politici en medewerkers uit de zorg uit, waarom dementie op lokaal niveau een cruciaal thema is.

p.s. In mijn vorige blog meldde ik dat ik mij lezing op de gezondheidsbeurs op 8 maart is. Dit moet zijn 8 februari.

Rondom het thema contact maken en op bezoek gaan bij mensen met dementie geef ik workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers. Klik hier of mail me menskapitaal@live.nl

Anniek Kramer, auteur van
* STEUN EN TROOST BIJ DEMENTIE, in gesprek met zorggevers en zorgprofessionals over schuld, schaamte en spijt en wat steun en troost biedt (februari 2019).
* OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten, samen met Marcelle Mulder.

Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site in de rechterkolom, je mailadres in. Fijn als je dit bericht deelt!

Levenseinde verhalen

 “Slapeloze nachten. De onrust van een cliënt maakt de vrijwilliger machteloos. En de mantelzorgers zijn vaak ook oververmoeid. Wat je ook probeert, je kan ze niet helpen. En dat moet je dan ook accepteren. En niet er tegenin gaan, want dan wordt het alleen maar gekker.” Dit is de introductie van één van de bijna 100 verhalen in de nieuwe levenseinde verhalenbank. 

De verhalenbank is tot stand gebracht door de coalitie ‘Van Betekenis tot het Einde’. Dit is een samenwerkingsverband van verschillende organisaties, die werken vanuit de overtuiging, dat de laatste levensfase een zichtbaarder onderdeel van het dagelijks leven zou moeten zijn. Want meer aandacht voor leven en sterven in waardigheid, draagt bij aan een zorgzame samenleving.

In de verhalenbank lees je geanonimiseerde verhalen van mensen die vertellen over de laatste fase van hun naaste. Het zijn verhalen van vrijwilligers, naasten en patiënten zelf. Er komen thema’s aan de orde als eenzaamheid, autonomie. Via een zoekfunctie kun je verhalen vinden, die voor jou inspirerend kunnen zijn.

Als je zelf je verhaal wilt delen, dan kan dat direct op de site. Om je daarbij behulpzaam te zijn worden er 4 vragen gesteld over de situatie, de gebeurtenis, je persoonlijke ervaring daarmee en waarom het je is bijgebleven.

Op de site ikwilmetjepraten.nu vind je achtergrondinformatie en tips die kunnen helpen bij het starten van een gesprek of die aanzetten tot nadenken over de laatste levensfase. Op de site van mezzo kun je een hulpmiddel aanvragen (Het familiegesprek. Een uitnodiging om te praten over later.) om voor die periode al in gesprek te gaan over bijvoorbeeld zorgen, financiën en wonen. Welke wensen zijn er bij je ouder wordende ouders en hoe raak je daarover in gesprek?

Rondom het thema contact maken en op bezoek gaan bij mensen et dementie geef ik workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers. Klik hier of mail me menskapitaal@live.nl

Anniek Kramer, Auteur van ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten‘, samen met Marcelle Mulder.

Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site in de rechterkolom, je mailadres in.

Naasten betrekken bij activiteiten in het verpleeghuis

Wat is je mooiste herinnering van de afgelopen 2 maanden?  En waardoor is dat je mooiste herinnering? Dat vroeg ik de deelnemers van mijn workshop over het betrekken van naasten bij bewegingsactiviteiten in woonzorginstellingen.

Want waar jij van geniet, daar genieten mensen met dementie ook van. Uit de antwoorden bleek wel dat de mooiste momenten veelal te maken hebben met iets doen dat verrassend is, mooi of nieuw, een prestatie. En wat vooral een rol speelt is met wie je dat doet!

Daarom is het ook zo belangrijk om naasten te betrekken als je activiteiten organiseert voor mensen met dementie. Je biedt zowel hen als degene met dementie de gelegenheid om samen iets te beleven, contact te voelen en er toe te doen. 

Mijn oproep is dan ook, om naasten in te zetten bij activiteiten en hen te vragen om te helpen, vóórdat vrijwilligers worden ingeschakeld.
Ook is het fijn als je bij het plannen van een activiteit rekening houdt met de dagen en tijdstippen waarop naasten aanwezig kunnen zijn. Dus doe je iets in het weekend of juist door de week? Organiseer je iets op een middag of juist op een avond?

Ik geef  workshops voor naasten, verzorgenden en vrijwilligers, rondom de thema’s ‘contact maken en op bezoek gaan bij mensen met dementie’ en ‘betrekken van naasten’. Klik hier of mail me menskapitaal@live.nl

Anniek Kramer, Auteur van ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten‘, samen met Marcelle Mulder.

 

TV: Eric Scherder over oud worden

Waarom wil ik iedereen overtuigen dat het leven geweldig blijft, ook als je oud wordt? Dat vraagt Eric Scherder zich af in de EO serie ‘Op zoek naar Methusalem’. Hij is er van overtuigd, dat je gelukkig oud kunt worden, als je maar actief blijft.

In de serie (donderdagavonden 20.30 op NPO 2) praat hij met allerlei mensen over hun oude dag. Het beeld bij ouder worden is toch dat het gepaard gaat met verval, achteruitgang van functies en het wegvallen van mensen om je heen. Er is veel angst voor (totale) afhankelijkheid. In de uitzending zien we Annie voorbijkomen, die nu 71 is en al 15 jaar geleden besloten heeft dat ze niet ouder wil worden dan 80. Eric gaat mee vissen met een 76 jarige IJslander, die na zijn baan op een bank, nu vier dagen in de week gaat vissen op een kottertje.

Ook praat hij met zijn broer, over de laatste fase van het leven van hun vader. Hun vader veranderde na een ziekbed, werd dankbaar en zo beleefde zijn broer, die veel voor hem zorgde ‘een gouden tijd, een cadeautje’. Dat is ook de ervaring van de dochter van een vrouw met dementie. Ze vertelt over de warme band die ze nu met haar moeder heeft, dat was vroeger wel anders. Toch wil ze zelf niet zó oud worden. Want kan je gelukkig zijn als je dementie hebt? Of heb je gelukkige momenten?

Ontroerend vind ik Roel, ver in de 90, maar hij rijdt nog auto en haalt dan zijn 106-jarige vriendin op voor een bezoekje aan het tuincentrum. Toch zegt hij: ‘de goede dagen wegen niet tegen de zware dagen op. Er is niets meer dat ik nog wil. Wat doe ik hier in Godsnaam?’

Eric Scherder, neuropsycholoog en bekend van zijn lezingen over het brein, heeft een luchtige en toch serieuze toon in de gesprekken.

Klik hier om de uitzending terug te zien.

Ik geef ook workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers, rondom het thema contact maken en op bezoek gaan bij mensen met dementie. Klik hier of mail me menskapitaal@live.nl

Anniek Kramer, Auteur van ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten‘, samen met Marcelle Mulder.

Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site in de rechterkolom, je mailadres in.

Beïnvloeden van de communicatie bij dementie

Je wilt lekker naar buiten met je naaste met dementie. Het lukt je niet om die ander mee te krijgen. Welke opties heb je zoal?

Waarom wil iemand niet?
Het is goed om je in de ander in te leven en te onderzoeken of je begrijpt waarom de ander niet mee wil. Kan iemand nog wel goed zien? Zijn de oren nog wel goed? Is iemand bijvoorbeeld bang dat hij de weg kwijt raakt? Of dat zij iets mist als ze weggaat? Wat kan verder helpen?

Geruststellen: geruststellen is rust brengen, rust in de emoties die er zijn. 
Stel iemand kan niet weg omdat hij denkt dat zijn dochter straks langs komt. Stel dan gerust bijvoorbeeld door met de zorg af te spreken dat je direct opgebeld wordt als de dochter verschijnt. Andere voorbeelden: ‘Meneer de Boer, natuurlijk help ik u.’ ‘Ik ga daar zeker voor zorgen.’ ‘Het is allemaal geregeld’. ‘Ik kan me voorstellen dat het moeilijk voor u is, maar ik blijf bij u hoor.’ ‘Wilt u dat ik bij u kom zitten?’ ‘Mag ik uw hand vasthouden?’

Afleiden: is van richting veranderen. Hoe krijg je het gesprek op een favoriete bezigheid of favoriet onderwerp?

Je verontschuldigen: Om de angel uit een gesprek te halen is het helemaal niet verkeerd om de ‘schuld’ naar je toe te trekken.
‘Sorry dat ik je verkeerd begrepen heb.’ ‘Dat had ik zo niet moeten zeggen.’ ‘Ik zie dat u daar onrustig/verdrietig/ … van wordt, dat was niet mijn bedoeling.’

Eenvoudige keuzes bieden: laat mensen zoveel mogelijk kiezen als het kan. Dat geeft het gevoel van grip op het leven, van er toe doen, van invloed hebben.
‘Wil je koffie of thee?’ ‘Wilt u bij de bakker een roomsoes of een gebakje eten?’ Dan stel je het bezoek aan de bakker niet ter discussie! En je geeft toch ruimte om te kiezen.

Verleiden: iemand belangrijk maken, zeggen dat je hem nodig hebt.
Stel iemand zegt ‘Het is te koud buiten’. Jouw reactie kan dan zijn: ‘Daarom vind ik het extra fijn dat u meegaat. Dan heb ik leuk gezelschap.’ Vraag hulp, maak de ander belangrijk. ‘Ik weet dat u heerlijke taarten kunt bakken, mag ik u helpen?’ ‘Ik zou het zo leuk vinden als u mee gaat naar….’

De ja-stand gebruiken: dit komt uit de marketing en maakt gebruik van het volgende mechanisme: als iemand eerst een paar keer ja heeft geantwoord op een vraag, dan is het makkelijker om op jouw vraag die er toe doet ook ja te zeggen.
Welke vragen kun je stellen? Ga in op dingen uit het nu of dingen waarvan je weet dat iemand  het nog weet, bijvoorbeeld ‘Uw vrouw heet .. toch?’ ‘Heeft u gezien dat het regent?’ ‘Ik ga straks eieren bakken, daar houdt u toch van?’

Humor: Met humor kan de spanning even wegvloeien.
‘Ik wil niet naar buiten.’ Mogelijke reactie: ‘Ik eigenlijk ook niet, maar de vogels hebben gevraagd of we langs komen en die kunnen we niets weigeren, toch?’

Rondom het thema contact maken en op bezoek gaan bij mensen met dementie geef ik workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers. Klik hier of mail me menskapitaal@live.nl

Anniek Kramer, Auteur van ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten‘, samen met Marcelle Mulder.

Deze week is de AVG  (wet op de privacy) in werking getreden. Als je je op dit blog geabonneerd hebt, dan heb ik alleen je mailadres. Wil je mijn blog niet meer ontvangen, dan kun je je uitschrijven op de site in de rechterkolom.

 

TV documentaire in verpleeghuis

Even een extra berichtje: Donderdag om 20.25 op NPO 2 start de documentaire over het verblijf van Hugo Borst en Adelheid Roosen in verpleeghuis de Leeuwenhoek. Zij willen laten zien hoe je het leven van de bewoners centraal kan zetten in de zorg. Als taal verdwijnt is fysiek contact nog een hele mooie manier om contact te maken.

De komende 4 weken te zien dus. Meer ideeën om te genieten? Het boek ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten’ is daar speciaal voor geschreven. 

Anniek Kramer

Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site in de rechterkolom, je mailadres in.

Rondom het thema contact maken en op bezoek gaan bij mensen met dementie geef ik workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers. Klik hier of mail me menskapitaal@live.nl

Waarderen van mensen met dementie

Ieder mens heeft waardering nodig, mensen met dementie dus ook. Niet iedereen realiseert zich hoe belangrijk dat is. Tijdens mijn workshops nodig ik de deelnemers uit te bedenken welke waardering ze kunnen uitspreken naar hun naaste met dementie. Voor de één is dat makkelijker  dan voor de ander.

Hoe vaak spreek jij waardering uit?
Als je googelt op de woorden ‘waardering’ en ‘dementie’ dan kom je uit bij ‘Zorgkaart Nederland’, waarop waarderingen staan van zorginstellingen. Daaruit blijkt al dat het onderwerp niet op heel veel aandacht mag rekenen.

Dus ook voor jou de vraag: hoe vaak spreek jij waardering uit naar mensen met dementie? En zie je mogelijkheden om dat (nog) vaker te doen? Want hoe fijn is het om van iemand die je lief is te horen dat ze blij van jou worden? Hoe fijn is dat voor jou?

Ieder mens vindt het fijn om te horen dat je waardevol bent voor een ander. Jij kunt daar een rol in spelen, de ander dat fijne gevoel geven. Ik nodig je van harte uit om daar actief mee aan de slag te gaan.

Rondom het thema contact maken en op bezoek gaan bij mensen met dementie geef ik workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers. Klik hier of mail me menskapitaal@live.nl

Anniek Kramer, Auteur van ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten‘, samen met Marcelle Mulder.

Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site in de rechterkolom, je mailadres in.

Leefplezier kun je leren

Enige tijd geleden schreef ik over de Leyden Academy, die bezig was met onderzoek naar leefplezier. In verpleeghuizen worden vaak zorgplannen geschreven, zei pleitten voor een ‘leefplezierplan’. Klik hier voor mijn blog daarover. Leefplezier heeft alles te maken met kwaliteit van leven. 

Bij het gedachtegoed van leefplezier,  draait het om één vraag: Hoe bereiken we dat iemand het naar de zin heeft in het leven en dat zo houdt, ook als hij of zij afhankelijk wordt van anderen. Dat doe je door anders te kijken, anders te denken en anders te doen.  Het vraagt dus om verandering, een verandering die het voor bewoners en hun naasten plezieriger en beter maakt. Ook voor personeel betekent het plezieriger werken.

Op de site van leefplezier is ontzettend veel ‘leermateriaal’ te vinden als e-learning modules en filmpjes. Waarom leren? Klik hier.  Anders leren kijken? Klik hier en ontdek hoe je oordelen je je blik kunt verruimen. En er zijn nog 2 modules boordevol materiaal om jezelf beter te leren kennen en je wereld te verbreden.

Geschikt om te gebruiken in het onderwijs, in de zorg, voor het scholen van vrijwilligers. Een echte aanrader.

En wil je het leefplezier in de praktijk brengen? Kijk dan samen naar ‘Nederland op film’. Vanaf woensdag 7 februari om 21.25 bij omroep Max op NPO 2. Een serie gemaakt met familiefilmpjes uit de vorige eeuw.  Zeker ook voor mensen met dementie prachtig materiaal.

Anniek Kramer, Auteur van ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten‘, samen met Marcelle Mulder.

Rondom het thema contact maken en op bezoek gaan bij mensen met dementie geef ik workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers. Klik hier of mail me menskapitaal@live.nl
Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site in de rechterkolom, je mailadres in.

Voor het leven eindigt..

In 2015 overleden er 15.000 mensen aan de gevolgen van dementie. Omdat we steeds ouder worden, stijgt het aantal mensen dat getroffen wordt door dementie. De ziekte is nog steeds niet te genezen en dat betekent dat het aantal doden ten gevolge van dementie de komende jaren verder zal stijgen. Men verwacht zelfs dat dementie in 2040 doodsoorzaak nummer 1 zal zijn.

Praten over het einde van het leven is voor veel mensen moeilijk. Bij mensen met dementie neemt onder andere het vermogen tot nadenken, praten en concentreren af. Het kan dus belangrijk en fijn zijn om in een zo vroeg mogelijk stadium met elkaar in gesprek te gaan over het geleide leven en het eind daarvan. 

Maar hoe begin je er over en welke vragen stel je? Ter ondersteuning van dergelijke gesprekken ontwikkelde Dela (de uitvaartmaatschappij) de app Before you leave.  Na aanmelding gaat de app van start met het stellen van vragen. Daarin komen allerlei onderwerpen aan de orde als ‘Wat is het meest bijzondere dat wij samen hebben meegemaakt’, ‘Hoe bezorg ik je een glimlach’ en ‘Welke muziek vind je het mooist’. Je kunt vragen ook overslaan en doorgaan naar de volgende vraag. In de app kunnen teksten, geluidsfragmenten, foto’s en filmpjes worden opgeslagen. Alle vastgelegde zaken kunnen gedeeld worden met anderen. Je kunt mensen uitnodigen om deel te nemen aan de app. Op deze manier kun je samen praten over het leven en de belangrijke momenten daarin. De app is gratis te downloaden. Voor meer informatie klik hier.

Anniek Kramer

Schreef het boek ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten‘, samen met Marcelle Mulder. Rondom het thema contact maken met en op bezoek gaan bij mensen met dementie geef ik workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers. Klik hier.

Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site je mailadres in.
Fijn als je dit bericht wilt delen op Facebook en/of LinkedIn. De knoppen daarvoor vind je onder dit bericht op mijn site. Klik hier.

Dag Mama: over omgaan met dementie

Marcelle heeft me uitgenodigd voor de theatervoorstelling ‘Dag Mama’ in Buren. Na een snelle maaltijd lopen we nog een rondje door het stadje en zoeken alvast de ingang van het theater. Want te laat komen betekent: de deur is dicht. Dit is toch de juiste straat en daar bij dat gesloten tuinhek staat toch het huisnummer op de brievenbus? Verder is er geen enkele aanwijzing dat er hier een theater zit. We lopen linksom en rechtsom, zoekend naar houvast. ‘Dit is wat mensen met dementie ervaren’, denk ik: je zoekt de weg, je zoekt naar aanknopingspunten, je vindt ze niet en blijft zoekend rondlopen.
Ons helpt de overtuiging dat dit het wel moet zijn.
Na nog een rondje door het stadje komen we terug bij het – nu open – tuinhek, waar inmiddels ook een bord met ‘Theater’ is geplaatst.  

We worden welkom geheten en het programma wordt toegelicht. De avond bestaat uit twee delen: een toneelstuk en een uitleg (‘workshop’ genoemd) over de scenes, het getoonde gedrag en de achtergronden daarvan. Een hele zit, in een warme zaal maar indrukwekkend en leerzaam.

Moeder komt schuifelend op. Ze ploft neer op een stoel. Ze kijkt wat afwezig naar het telefoonsnoer. Dochter komt binnenvliegen, graaiend in een plastic tas, een banaan opdringend, druk pratend, boos over de reacties van haar moeder. Moeder doet pogingen om contact te maken. De dochter begrijpt dat niet, corrigeert haar moeder, reageert stuurs en gaat tenslotte maar koffie halen.

Dan komt de verzorger bij moeder. De ideale verzorger. Met aandacht en inlevingsvermogen weet hij bij moeder prachtige herinneringen op te roepen, haar medicijnen in te laten nemen en haar een vestje te laten kiezen dat ze graag wil dragen. Als de dochter weer terugkomt is het voor haar onverteerbaar. Waarom kan die verzorger zo goed met haar moeder omgaan en zij niet? Zonder dit uit te spreken mokt ze verder en de verzorger vertrekt. En moeder? Die zie je lijden onder dit alles: ‘Hoe kan ik hen laten voelen wat ik voel? De een ziet de buitenkant de ander voelt de binnenkant.’

Het tweede deel van de avond geven de ‘dochter’ (ouderenpsycholoog  Sarah Blom) en de verzorger (broer en psycholoog David Blom) uitleg over de gedragingen die we gezien hebben. Want als je de gedragingen van iemand met dementie begrijpt en er goed op kunt reageren, dan vermindert de stress en is er in contact nog veel mogelijk.

Hoe  ga je om met confronterend gedrag, hoe spiegel je de gevoelens die je ziet en voelt? Hoe kunnen zorg en naasten elkaar helpen? Hoe ga je er mee om als je jezelf in de zorg voelt falen. Hoe ga je om met familie die steeds maar weer vraagt om beter op de uiterlijke verzorging te letten, het enige waar ze nog grip op lijken te hebben? Dit en nog veel komt aan de orde. Aan de hand van voorbeelden, wordt er gesproken over het omgaan met jezelf, zorgcollega’s, mensen met dementie en hun naasten.

Een fantastische leerervaring : van een afstand kijken naar wat er gebeurt tussen mensen en er daarna uitleg over krijgen. Zelf had ik het nog leerzamer gevonden als er tevens wat ruimte was geweest voor een échte workshop. Met iets minder uitleg en daardoor ruimte om te oefenen in het omgaan met confronterend gedrag. Want verzorgenden willen vaak ‘zorgen’.
Maar juist het kunnen omgaan met de gevoelens die mensen met dementie én hun naasten in hun gedrag door laten klinken, dát is de kunst die goede zorg onderscheid van onvoldoende zorg. Die kunst komt in dit stuk ruimschoots aan de orde.

Anniek Kramer

Schreef het boek ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten‘, samen met Marcelle Mulder. Rondom het thema contact maken met en op bezoek gaan bij mensen met dementie geef ik workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers. Klik hier.

Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site je mailadres in.
Fijn als je dit bericht wilt delen op Facebook en/of LinkedIn. De knoppen daarvoor vind je onder dit bericht op mijn site. Klik hier.