Huidhonger bij dementie

Van de week werd ik wakker in de armen van mijn man. Mijn hoofd op zijn schouder, zijn armen om me heen geslagen. Zijn warme lijf tegen het mijne. Stil. Verbonden. Stel dat dit er niet meer is, ging er door me heen? Stel dat ik iedere ochtend alleen wakker word. Dat ik niet meer in zijn ogen kan kijken, tegen niemand meer ‘goeiemorgen’ kan zeggen. 

Ik realiseerde me dat het bijna onmogelijk is om je voor te stellen hoe het is als je alleen bent. Wel herinner ik me hoe blij mijn oude tante was met een stevige omhelzing. ‘Dat doet een mens goed’, zei ze.
Liefde, intimiteit en aanraking zijn belangrijk voor een mens. Bij ouderen zijn aanraking en intimiteit niet meer vanzelfsprekend. Het gemis ervan kan vele vormen aannemen, tot aan ‘huidhonger’ toe: de behoefte aan fysiek contact.
In hoeverre worden alleenstaande mensen nog liefdevol aangeraakt? En in het verpleeghuis geldt natuurlijk ook de vraag: hoe vul je liefdevolle zorg in en wat betekent dat voor het onderwerp ‘aanraking’? Wat heb je te geven of voel je je geremd?  Voor de één is dat volkomen natuurlijk, voor de ander is het een meer beladen onderwerp.

Anne Marijke Schakelaar, teamleider bij Viattence, vertelt over haar ervaringen met het project ‘Huidhonger’: “HuidHonger biedt via dans en muziek de mogelijkheid om weer in contact te komen met mensen, met wie geen of nauwelijks contact meer mogelijk was. Door mee te doen aan dit project kunnen we een bijdrage leveren aan een andere kijk op ouderenzorg, waarin ‘welbevinden’ nog meer centraal staat en waarin intimiteit gewoon een plek heeft. Het bewegen, aanraken, contact maken. Dat triggert echt iets bij mensen, er ontstaat weer contact, ook als je elkaar niet verstaat. Een van de deelnemers is een bewoonster met een Turkse achtergrond. Wij verstaan haar taal niet, maar begrijpen elkaar hierdoor wel.”

Echt iets om over na te denken en om mee aan de slag te gaan: aanraking hoort bij liefdevolle zorg.

In dit filmpje wordt uitgelegd hoe de manier van werken van invloed heeft op de dagverzorging. Meer lezen op de site van waardigheid en trots? Klik hier.

Anniek Kramer, auteur van:
* STEUN EN TROOST BIJ DEMENTIE, in gesprek met zorggevers en zorgprofessionals over schuld, schaamte en spijt en wat steun en troost biedt (februari 2019).
* OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten, samen met Marcelle Mulder.
Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site in de rechterkolom, je mailadres in. Fijn als je dit bericht deelt!

Naasten betrekken bij activiteiten in het verpleeghuis

Wat is je mooiste herinnering van de afgelopen 2 maanden?  En waardoor is dat je mooiste herinnering? Dat vroeg ik de deelnemers van mijn workshop over het betrekken van naasten bij bewegingsactiviteiten in woonzorginstellingen.

Want waar jij van geniet, daar genieten mensen met dementie ook van. Uit de antwoorden bleek wel dat de mooiste momenten veelal te maken hebben met iets doen dat verrassend is, mooi of nieuw, een prestatie. En wat vooral een rol speelt is met wie je dat doet!

Daarom is het ook zo belangrijk om naasten te betrekken als je activiteiten organiseert voor mensen met dementie. Je biedt zowel hen als degene met dementie de gelegenheid om samen iets te beleven, contact te voelen en er toe te doen. 

Mijn oproep is dan ook, om naasten in te zetten bij activiteiten en hen te vragen om te helpen, vóórdat vrijwilligers worden ingeschakeld.
Ook is het fijn als je bij het plannen van een activiteit rekening houdt met de dagen en tijdstippen waarop naasten aanwezig kunnen zijn. Dus doe je iets in het weekend of juist door de week? Organiseer je iets op een middag of juist op een avond?

Ik geef  workshops voor naasten, verzorgenden en vrijwilligers, rondom de thema’s ‘contact maken en op bezoek gaan bij mensen met dementie’ en ‘betrekken van naasten’. Klik hier of mail me menskapitaal@live.nl

Anniek Kramer, Auteur van ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten‘, samen met Marcelle Mulder.

 

Communiceren met zorggevers

Hoe vaak zie je op tegen een gesprek? En waar komt het door? Wat maakt een gesprek tot een ‘lastig’ gesprek? 

Er zijn vier manieren om een ‘lastig’gesprek aan te pakken: meebewegen, tegen-bewegen, weg-bewegen of judoën. Je kiest de manier die past bij het doel dat je wilt bereiken, rekening houdend met de situatie waarin je je bevindt. Maar wat je ook kiest het is belangrijk om eerst mee te bewegen en zo het gesprek open te houden en de ander het gevoel te geven dat je echt contact wilt maken.

Meebewegen doe je als je een relatie tot stand wilt brengen, de ander wilt motiveren of als je merkt dat er weerstand is . Je doet dit door goed te luisteren, samen te vatten en door te vragen (LSD), begrip te tonen en complimenten te geven.

Tegen-bewegen doe je als als je een ander wilt overtuigen van jouw mening en als het om de inhoud gaat. Je doet dit door duidelijk te zeggen wat je van de ander wilt of door feedback te geven (‘Als u zo emotioneel reageert, dan wordt ik daar bang van en trek ik me terug. Als u wat rustiger reageert, kan ik met u meedenken.’)

Weg-bewegen doe je als  je de spanning wilt verminderen of er eerst meer informatie nodig is. Je doet dit door aan te geven dat je later op iets wilt terugkomen, door niet in te gaan op iets of door daadwerkelijk weg te gaan.

Judoën doe je om contact te houden en samen tot een oplossing te komen, bijvoorbeeld bij flinke weerstand. Je doet dit door iemand te bevestigen (‘U hebt helemaal gelijk’), te overdrijven (‘Zo te horen vindt u het hier helemaal niets’), oplossingen af te raden (‘Dit maakt het probleem alleen maar groter’) of je terug te trekken (‘Ik denk niet dat ik nog iets voor u kan doen.’)

SOFA- model
Een ander model dat kan helpen bij de communicatie is het SOFA-model. Het biedt inzicht in de verschillende rollen van een zorggever (zo noem ik mantelzorgers).

• Samenwerken: wat kun je samen doen om de zorg en de ondersteuning van de cliënt zo goed mogelijk te organiseren. Je spreekt de zorggever aan in de rol van samenwerkingspartner, door bijvoorbeeld iemand te betrekken bij het opstellen van het zorgplan en te bespreken welke zaken de zorggever oppakt.
• Ondersteunen: de zorggever aanspreken in de rol van medecliënt. Je let op de boodschap die iemand uitzendt, pikt signalen op en let op overbelasting. Je geeft informatie, biedt een luisterend oor of verwijst naar ondersteuning.
• Faciliteren: voorwaarden scheppen om de relatie tussen de cliënt en diens familie zoveel mogelijk in stand te houden, door bijvoorbeeld de gewoontes van cliënt en zorggever te respecteren, rekening te houden met de privacy van beiden, mee te denken hoe ze hun relatie kunnen voortzetten.
• Afstemmen: voortdurende communicatie over behoeften, zorgen en successen van cliënt en zorggever, dus de zorggever betrekken bij beslissingen, advies te vragen bij veranderingen, goed contact te onderhouden, klachten serieus te nemen.

In communicatie is ontzettend veel te leren. Weet dat nieuw gedrag eerst altijd onwennig voelt. Het is dus goed om met elkaar te oefenen.

Rondom het thema contact maken en op bezoek gaan bij mensen met dementie geef ik workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers. Klik hier of mail me menskapitaal@live.nl

Anniek Kramer, Auteur van ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten‘, samen met Marcelle Mulder.

Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site in de rechterkolom, je mailadres in.

Muziek in de zorg

Met muziek zijn er vele mogelijkheden in de zorg. Een van de meest gebruikte manieren is muziek opzetten in de huiskamer. Het is ongerichte muziek niet speciaal voor iemand die daar aanwezig is. 

Muziek brengt al veel meer leven in de brouwerij als het een feestje wordt: er komt een band, orkest of koor. Het repertoire is aangepast aan de doelgroep en de aanwezigen worden vaak van harte uitgenodigd om mee te zingen.

Als je op de persoon gericht wilt bezig zijn met muziek, dan gaat het er om om uit te vinden welke muziek iemand in beweging brengt, ontroert, herinneringen oproept. Een persoonlijk bestand met muzieknummers is tegenwoordig niet zo moeilijk meer om te maken. Ook kun je iemand uitnodigen zoals ‘Diva dichtbij‘, die bij de mensen in de huiskamer, aan de stoel of aan het bed komen zingen.

Nog een stapje verder gaat ‘Mevrouw Judith. Zij (Judith Kamerman) leert verzorgenden zingen, want muziek is een prachtige manier om contact te maken met mensen met dementie.  Zij doet dat op twee manieren. Via het Koor van vergeten liedjes in Bussum. Je leert liedjes, je leert er zingen en je leert er manieren om – al zingend – contact te maken met je zorgvrager. Natuurlijk ontmoet je er andere mensen die zorg verlenen aan mensen met dementie, zodat je ervaringen kunt uitwisselen. Het koor treedt houdt ook regelmatig repetities / optredens in verpleeghuizen, waar iedereen lekker kan meezingen.

Maar nog specialer vond ik om te horen dat Judith ook zorgverleners op de vloer leert hoe je al zingend met elkaar in verbinding kunt komen tijdens het werk.

Wil je meer weten over muziek in de zorg. Klik hier en vind een overzicht van allerlei muzikale mogelijkheden. Tralalalala.

Rondom het thema contact maken en op bezoek gaan bij mensen met dementie geef ik workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers. Klik hier of mail me menskapitaal@live.nl

Anniek Kramer, Auteur van ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten‘, samen met Marcelle Mulder.

Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site in de rechterkolom, je mailadres in.

Het netwerk in beeld

Ook als mensen al in een zorgomgeving (verpleeghuis, kleinschalig wonen, verzorgingshuis) wonen, is het belangrijk om in beeld te hebben met wie iemand contact onderhoudt, zodat je je uiterste best kunt doen om dat netwerk in stand te houden. 

Het in beeld brengen van de contacten, kun je doen door met de betrokken persoon rustig te gaan zitten en een aantal vragen door te nemen. Zo bespreek je welke familieleden, (oude) buren, medebewoners et cetera een rol spelen in iemands leven. Je vraagt daarbij ook naar welke rol die persoon speelt. Je kunt onderscheid maken tussen praktische steun, gezelschap, advies en uitwisselen van informatie en emotionele steun. Natuurlijk kan iemand meerdere rollen vervullen.

Het in beeld brengen van het netwerk wordt ook wel het maken van een ‘sociogram’  genoemd. Klik hier om naar een te gebruiken vragenlijst te gaan.

Als je het overzicht compleet hebt, dan kun je kijken wat je kunt doen om de naasten betrokken te houden. Natuurlijk kun je aan de naasten zelf ook vragen of en waarvoor je (af en toe) een beroep op ze kunt doen.

Rondom het thema contact maken en op bezoek gaan bij mensen met dementie geef ik workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers. Klik hier of mail me menskapitaal@live.nl

Anniek Kramer, Auteur van ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten‘, samen met Marcelle Mulder.

Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site in de rechterkolom, je mailadres in.

Waarderen van mensen met dementie

Ieder mens heeft waardering nodig, mensen met dementie dus ook. Niet iedereen realiseert zich hoe belangrijk dat is. Tijdens mijn workshops nodig ik de deelnemers uit te bedenken welke waardering ze kunnen uitspreken naar hun naaste met dementie. Voor de één is dat makkelijker  dan voor de ander.

Hoe vaak spreek jij waardering uit?
Als je googelt op de woorden ‘waardering’ en ‘dementie’ dan kom je uit bij ‘Zorgkaart Nederland’, waarop waarderingen staan van zorginstellingen. Daaruit blijkt al dat het onderwerp niet op heel veel aandacht mag rekenen.

Dus ook voor jou de vraag: hoe vaak spreek jij waardering uit naar mensen met dementie? En zie je mogelijkheden om dat (nog) vaker te doen? Want hoe fijn is het om van iemand die je lief is te horen dat ze blij van jou worden? Hoe fijn is dat voor jou?

Ieder mens vindt het fijn om te horen dat je waardevol bent voor een ander. Jij kunt daar een rol in spelen, de ander dat fijne gevoel geven. Ik nodig je van harte uit om daar actief mee aan de slag te gaan.

Rondom het thema contact maken en op bezoek gaan bij mensen met dementie geef ik workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers. Klik hier of mail me menskapitaal@live.nl

Anniek Kramer, Auteur van ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten‘, samen met Marcelle Mulder.

Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site in de rechterkolom, je mailadres in.

Contact onderhouden met je ouders?

Een tablet speciaal voor ouderen? Ik stuitte op de Compaan. Via simpele knoppen kom je in de verschillende programma’s zoals foto’s en video’s delen, berichten versturen, bellen, spelletje spelen, de agenda of het volgen van een kerkdienst.  

Maar er kunnen ook berichten naar de eigenaar worden toegezonden. Zo kun je instellen dat je je ’s morgens meldt. Geef je geen reactie? Dan wordt er bericht gezonden aan door jou opgegeven contactpersonen. En wil je gewaarschuwd worden als je je medicijnen moet innemen. Ook dat kan.

Het leukst is wel het beeldbellen en het delen van foto’s en video’s. Dat laatste gaat heel simpel en verhoogd de betrokkenheid op elkaar enorm. Foto’s kunnen in de ‘fotolijst’ terecht komen, die als een soort diashow getoond worden op het beeldscherm.

Het inrichten van de programma’s gebeurt in een beveiligde omgeving en ondersteuning is beschikbaar. Is het duur? De aanschafprijs is €299 en de maandelijkse kosten liggen tussen de € 12,95 (bij 2 gebruikers) en € 22,90 (bij onbeperkt aantal gebruikers).  Meer weten? Klik hier. Je ziet hier ook een video van een tevreden klant.

Dagelijks leven met dementie’. van Anne-Mai The
Onlangs verscheen het boek ‘Dagelijks leven met dementie’. van Anne-Mai The. Zij was in Nieuwsuur om aandacht te vragen voor ‘het leed achter de voordeur’, de zware druk waaronder mantelzorgers staan, als zij zorgen voor een partner met dementie. Enerzijds door de zorg die zij geven en anderzijds door het verdriet over de ziekte. Ook komen zij vaak in een sociaal isolement terecht. Ik kom in een later blog op haar boek terug. Maar klik hier om haar verhaal in Nieuwsuur te horen.

Anniek Kramer, Auteur van ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten‘, samen met Marcelle Mulder. Rondom het thema contact maken en op bezoek gaan bij mensen met dementie geef ik workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers. Klik hier of mail me menskapitaal@live.nl

Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site in de rechterkolom, je mailadres in.

Helpers in de buurt?

Als je ouder wordt, wordt je sociale netwerk vaak kleiner. Je hebt klusjes die je niet meer kunt doen. We kan je daar bij helpen? WEHELPEN.nl is een site, waar je je als vrijwilliger kunt aanbieden, maar waar je ook je verzoeken om hulp op kunt melden. Het is een platform waar buurtgenoten elkaar kunnen vinden.

 

Anniek Kramer, Auteur van ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten‘, samen met Marcelle Mulder. Rondom het thema contact maken en op bezoek gaan bij mensen met dementie geef ik workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers. Klik hier of mail me menskapitaal@live.nl

Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site in de rechterkolom, je mailadres in.

Dansen?

De dag nadat ik dit gedicht schreef, zag ik dit prachtige filmpje over een dansproject van huidhonger. Dansen maakt iets los in mensen, ook in mensen met dementie. ‘Laat ze niet zitten’.

Anniek Kramer

Auteur van ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten‘, samen met Marcelle Mulder.

Rondom het thema contact maken en op bezoek gaan bij mensen met dementie geef ik workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers. Klik hier of mail me menskapitaal@live.nl

Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site in de rechterkolom, je mailadres in.

Voor het leven eindigt..

In 2015 overleden er 15.000 mensen aan de gevolgen van dementie. Omdat we steeds ouder worden, stijgt het aantal mensen dat getroffen wordt door dementie. De ziekte is nog steeds niet te genezen en dat betekent dat het aantal doden ten gevolge van dementie de komende jaren verder zal stijgen. Men verwacht zelfs dat dementie in 2040 doodsoorzaak nummer 1 zal zijn.

Praten over het einde van het leven is voor veel mensen moeilijk. Bij mensen met dementie neemt onder andere het vermogen tot nadenken, praten en concentreren af. Het kan dus belangrijk en fijn zijn om in een zo vroeg mogelijk stadium met elkaar in gesprek te gaan over het geleide leven en het eind daarvan. 

Maar hoe begin je er over en welke vragen stel je? Ter ondersteuning van dergelijke gesprekken ontwikkelde Dela (de uitvaartmaatschappij) de app Before you leave.  Na aanmelding gaat de app van start met het stellen van vragen. Daarin komen allerlei onderwerpen aan de orde als ‘Wat is het meest bijzondere dat wij samen hebben meegemaakt’, ‘Hoe bezorg ik je een glimlach’ en ‘Welke muziek vind je het mooist’. Je kunt vragen ook overslaan en doorgaan naar de volgende vraag. In de app kunnen teksten, geluidsfragmenten, foto’s en filmpjes worden opgeslagen. Alle vastgelegde zaken kunnen gedeeld worden met anderen. Je kunt mensen uitnodigen om deel te nemen aan de app. Op deze manier kun je samen praten over het leven en de belangrijke momenten daarin. De app is gratis te downloaden. Voor meer informatie klik hier.

Anniek Kramer

Schreef het boek ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten‘, samen met Marcelle Mulder. Rondom het thema contact maken met en op bezoek gaan bij mensen met dementie geef ik workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers. Klik hier.

Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site je mailadres in.
Fijn als je dit bericht wilt delen op Facebook en/of LinkedIn. De knoppen daarvoor vind je onder dit bericht op mijn site. Klik hier.