Deze week een gastblog van Marjanne van Esveld, trainer huiselijk geweld:
Onderzoeken laten zien, dat ouderenmishandeling veel voorkomt, al is het de minst bekende en minst gesignaleerde vorm van huiselijk geweld. Toch gaat het om ongeveer 200.000 getroffen ouderen per jaar. Een Maastrichts onderzoek heeft het zelfs over vier op de tien thuiswonende mensen met dementie.
Ook in mijn trainingen ‘Aanpak ouderenmishandeling’ kom ik veel deelnemers tegen die nooit ouderenmishandeling hebben gezien. Ze vertellen dat ze geëmotioneerd raken van het Veilig Thuis spotje, waarin een vrouw snel wegfietst en de oude man met zijn kapotte bootje achterblijft. ‘Zoiets doe je toch niet, komt het echt voor?’
Toch zijn er ook professionals die deze ouderen wél kennen. Ze werken in het maatschappelijk werk, de thuiszorg, dagbesteding, banken, notariaat, woningcorporaties. Zij kennen ouderen die nauwelijks te eten en te drinken hebben of die uitgescholden en gekleineerd worden. Ouderen met dementie worden geregeld vastgebonden, krijgen stiekem medicatie toegediend of worden opgesloten in hun woning.
Er zijn verhalen over het onrechtmatig gebruik van de pinpas, het vroegtijdig eigen maken van juwelen en tafelzilver, een gedwongen testamentswijziging, misbruik van persoonsgebonden budget of zelfs huisuitzetting.
Deze signaleerders kennen veel schrijnende situaties, waarin kwetsbare afhankelijke ouderen, niet veilig zijn bij diegenen die ze nodig hebben voor hun welbevinden en (mentale) gezondheid.
Voor deze ouderen, die niet voor zichzelf op kunnen komen, vraag ik aandacht. Ik vind het heel erg belangrijk dat we ouderen die mishandeld worden in beeld krijgen. En dat niet alleen. Ik hoop dat we dan ook de vaardigheden en het doorzettingsvermogen hebben om deze mishandeling aan te pakken en te stoppen. Want na signalering ontstaat vaak het gevoel dat er niets aan te doen is. Zeker als de oudere er niet over wil praten, bijvoorbeeld uit loyaliteit of uit angst voor represailles of om het contact te verliezen met de familie.
Adviezen bij ouderenmishandeling
Wat te doen? Allereerst: geloof dat ouderenmishandeling voorkomt. Je ziet het pas als je het gelooft. Handel dan volgens de stappen van de wet meldcode en laat deze ouderen niet in de steek!
Stap 0: Je vangt signalen op.
Stap 1: Je brengt de signalen in kaart, observeer bv. de oudere in gedrag, uiterlijk en in interactie.
Stap 2 Overleg met een deskundige collega of bel Veilig Thuis voor advies T 0800-2000 (anoniem).
Stap 3 Bespreek je zorgen met betrokkene(n).
Stap 4 Weeg de aard en de ernst van de mishandeling.
Stap 5 Beslis (met Veilig Thuis): melden of hulp verlenen.
Houd altijd contact met deze oudere, óók als de oudere de signalen en de zorgen niet herkent (of wil herkennen). Win vertrouwen en monitor wat er gebeurt. Doel is het stoppen van de mishandeling en een duurzaam herstel van de veiligheid.
Meer weten?
– Aanpak ouderenmishandeling. Klik hier.
– Slachtofferwijzer hulppagina. Klik hier.
– Rijksoverheid over de meldcode bij huiselijk geweld. Klik hier.
Marjanne van Esveld, trainer huiselijk geweld marjanne@de-veer-kracht.nl
Anniek Kramer, auteur van:
* STEUN EN TROOST BIJ DEMENTIE, in gesprek met zorggevers en zorgprofessionals over schuld, schaamte en spijt en wat steun en troost biedt (februari 2019).
* OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten, samen met Marcelle Mulder.
Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site in de rechterkolom, je mailadres in. Fijn als je dit bericht deelt!
“Slapeloze nachten. De onrust van een cliënt maakt de vrijwilliger machteloos. En de mantelzorgers zijn vaak ook oververmoeid. Wat je ook probeert, je kan ze niet helpen. En dat moet je dan ook accepteren. En niet er tegenin gaan, want dan wordt het alleen maar gekker.” Dit is de introductie van één van de bijna 100 verhalen in de nieuwe 
Hoe leuk is het als je met een onbekende in de rij staat om iemand te feliciteren en diegene zegt: ‘Als jullie elkaar nog niet kennen, dan moeten jullie echt een afspraak maken’. Zo ontmoette ik Marthijn Laterveer. Hij is Coördinator bij LOC, een organisatie die onder andere cliëntenraden in de zorg ondersteunt. Hun uitgangspunt is waarde-volle zorg. Dat is zorg, waarbij centraal staat wat de ontvanger van de zorg zelf belangrijk vindt. Cliëntenraden kunnen bij de totstandkoming van deze waarde-volle zorg een belangrijke rol in spelen. 
Gelukkig is er de laatste jaren steeds meer aandacht voor dementie: er wordt veel onderzoek gedaan, er wordt samengewerkt aan projecten om de zorg te verbeteren, er is aandacht voor de situatie thuis, voor mensen met beginnende dementie, voor specifieke soorten dementie etcetera. Maar hoe vindt je nu de juiste informatie in de brei aan informatiebronnen die er nu is ontstaan?
Mijn ouders waren gaan kijken bij verschillende verpleeghuizen. Maar toen mijn moeder met spoed opgenomen moest worden, was er alleen plaats in een ander verpleeghuis. Toch is het belangrijk om tijdig te gaan kijken wat een goede woonomgeving kan zijn. Waar kun je zoal op letten?
‘Ik weet nog goed dat ik met mijn moeder thuis kwam uit het ziekenhuis nadat ze de diagnose ‘ziekte van Pick’ had gekregen. Daar zaten we dan, onthand, verdrietig en zonder verdere informatie. Dus gingen we zoeken op internet, niet altijd de beste informatiebron. Dat ze in het ziekenhuis niet meer doen dan een diagnose stellen en je dan naar huis laten gaan, daar kan ik nog steeds niet goed bij.’ 
Als je ouder wordt, wordt je sociale netwerk vaak kleiner. Je hebt klusjes die je niet meer kunt doen. We kan je daar bij helpen? WEHELPEN.nl is een site, waar je je als vrijwilliger kunt aanbieden, maar waar je ook je verzoeken om hulp op kunt melden. Het is een platform waar buurtgenoten elkaar kunnen vinden.
Over dementie 