Deze week het vervolggastblog van Marjanne van Esveld, (trainer huiselijk geweld).
‘Mijn moeder zorgde 24/7 voor mijn vader. Na een hersenbloeding wist hij niet meer, dat hij niet meer kon lopen. Hij kon ‘s morgens gewoon zijn benen over de bedrand slaan om uit bed te stappen. Mijn moeder besloot zelf voor hem te blijven zorgen. Vijf maanden – tot aan zijn overlijden – heeft ze intensief voor hem gezorgd.
Ze begreep zijn gedrag niet en leefde in onzekerheid over mogelijk herstel. Ze werd oververmoeid, overbelast en overbezorgd. Ze zorgde voor hem als een kind, ze werd streng, rigide. Ze wilde de zorg niet delen met ons, haar kinderen. Zij wist wat het beste voor hem was. Alleen de lichamelijke zorg deelde zij met de thuiszorg. Behalve kinderen en kleinkinderen mocht – ‘in zijn belang’ -niemand op bezoek komen. Mijn arme vader heeft geleden onder haar betutteling en besluiten. Maar ook mijn arme moeder leed: zij heeft vanuit haar perspectief alles gegeven. Ze was zelf ook slachtoffer geworden.’
Dit verhaal is stereotype voor ontspoorde mantelzorg. Door de fysieke en geestelijke achteruitgang van mijn vader, kwam de zorgrelatie op een glijdende schaal. Van plezier in zorgen naar een overbelaste zorg. Van zorgen over mijn moeder als mantelzorger, ontstaat door de ontspoorde zorg, ook zorgen over de veiligheid van mijn vader.
Dubbele vergrijzing
Er is sprake van een dubbele vergrijzing: het aantal ouderen neemt toe en de ouderen worden ouder. Ook het aantal mensen met een dementie stijgt. Daartegenover staat een verschraling van voorzieningen thuis en een moeilijker toegang tot het verpleeghuis.
Gevolg: er wordt een groot appel gedaan op de mantelzorg. Het aantal overbelaste mantelzorgers neemt toe en daarmee ook de kans op ontsporing. We weten dat zich veel schrijnende situaties achter de voordeur afspelen. De mantelzorger wordt murw, gestrest, agressief. De onmacht is groot.
Veel ouderen worden verwaarloosd. Anderzijds is er ook fysiek of psychisch geweld. De universiteit van Maastricht (2014) spreekt over vrijheidsbeperkende maatregelen voor vier van 10 mensen met dementie in de thuissituatie. Het gaat dan over vastbinden, opsluiten en sedatie.
Handelen
We begrijpen de mantelzorger meestal wel. Het is ook niet te doen, zo lang en intensief zorgen voor iemand met zulk lastig of onbegrepen gedrag. Er is veel opoffering en daardoor hebben we meestal respect voor de mantelzorger. Het leidt ertoe dat ontspoorde zorg niet zo snel gedefinieerd wordt als ouderenmishandeling, ondanks het feit dat de oudere niet veilig is.
Wij, de professionals, hebben een dubbele opdracht. Ten eerste gaan we zo vroeg mogelijk – voordat het ontspoort – in gesprek en proberen deze te bewegen richting ondersteuning en hulp.
Ten tweede zijn we bij ontspoorde zorg – en onveiligheid van de oudere – wettelijk verplicht de stappen van de meldcode te volgen. Als de mantelzorger niet meewerkt, dan vragen we advies of doen we een melding bij Veilig Thuis.
Inspiratie en verder lezen
www.haagsontmoeten.nl laagdrempelige ondersteuning voor mantelzorgers en activiteiten voor de oudere in Den Haag
https://www.aanpak-ouderenmishandeling.nl/doc/handreiking-basisaanpak-ontspoorde-mantelzorg.pdf
Marjanne van Esveld, trainer huiselijk geweld, Marjanne@de-veer-kracht.nl
Anniek Kramer, auteur van:
* STEUN EN TROOST BIJ DEMENTIE, in gesprek met zorggevers en zorgprofessionals over schuld, schaamte en spijt en wat steun en troost biedt (februari 2019).
* OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten, samen met Marcelle Mulder.
Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site in de rechterkolom, je mailadres in. Fijn als je dit bericht deelt!
Over dementie 