De vader: Toneelstuk over dementie

Verwarring. Dat is wat je voelt als je naar het toneelstuk  ‘De vader’ kijkt. Waar woont de vader? Is die ene vrouw nu zijn dochter of die andere vrouw? Gaat ze nu wel of niet verhuizen? Ze was toch gescheiden? Hebben we dat stuk niet net al gezien? Verwarring dus, net als iemand bij wie het geheugen niet goed meer werkt. ‘Ik heb het gevoel dat ik al mijn blaadjes verlies, één voor één’, zegt de vader. 

De vader, ‘papa’, woont alleen en vindt dat prima. Dochter Anne ziet dat het niet meer gaat en worstelt met de keuze tussen zorgen voor hem en ruimte nemen om haar eigen leven te leiden. ‘Je moet begrijpen dat ik niet iedere dag kan komen’, zegt ze tegen haar vader. ‘Wie vraagt dat dan’, zegt hij. ‘De situatie’, is haar ontnuchterende antwoord. ‘Alles gaat goed Anne’, betoogt hij, ‘mijn benen, mijn armen alles doet het nog!’ Ze neemt hem in huis, waar haar man niet blij mee is, toch? En vader verdenkt haar ervan op zijn appartement te azen, dat in te willen pikken, hoe kun je dat nu weer uit zijn hoofd praten?

Ook andere familieomstandigheden spelen een rol. ‘Ik zie mijn andere dochter niet zo vaak, en het was nog wel mijn lievelingsdochter. Dat zegt papa waar Anne bij is terwijl zij weer een poging doet om iemand te vinden die het met haar vader kan vinden (hij is de makkelijkste niet) en voor hem kan zorgen. Haar gevoelens bewegen zich tussen overlopende liefde en hopeloosheid. ‘Vroeger was hij een heel autoritaire man en nu wil hij dat ik een slaapliedje voor hem zing’. Dementie is een ziekte die veel vraagt van alle betrokkenen, dat maakt deze prachtige voorstelling wel heel mooi duidelijk.

De komende maanden is de voorstelling nog te zien. Klik hier om te zien waar de voorstelling speelt en om kaarten te bestellen.

Anniek Kramer
Schreef het boek ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten‘, samen met Marcelle Mulder. Wij geven ook workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers over contact maken met en op bezoek gaan bij mensen met dementie. Klik hier.

DEEL dit bericht alsjeblieft via Facebook en/of LinkedIn. De knoppen daarvoor vind je onder dit bericht op mijn site. Klik hier.
Om mijn wekelijkse blog te in je mailbox te ontvangen kun je op de site (in de rechterkolom bovenaan) op ‘Volg dementie’ klikken.

Dementie en incontinentie: 15 tips

Incontinentie. Het is een onderwerp waar vaak nog een taboe op rust. Geen controle meer hebben over het plassen en ontlasten is ook enorm ingrijpend en vervelend. Toch komt incontinentie veel voor. Zeker ook bij dementie: als mensen de toilet niet meer (op tijd) kunnen vinden, niet meer weten hoe ze hun kleding kunnen uitdoen of geen aandrang meer voelen.  

Door het goed vindbaar maken van de toilet en regelmaat aan te brengen in de toiletgang kan het gebruik van incontinentiemateriaal wellicht nog wat uitgesteld worden. Een aantal tips op het gebied van incontinentie:

Praten

• Praat met de arts over incontinentieklachten. De arts kan uitzoeken of er sprake is van medische oorzaken (bijvoorbeeld medicijngebruik) of lichamelijke klachten (bijvoorbeeld urineweginfectie, prostaatklachten, obstipatie).
• Praat erover met anderen, zodat ze weten waar je mee zit en ze er rekening mee kunnen houden. Doorbreek samen het taboe.

Versoepel de toiletgang

• Herinner iemand er zo nodig aan om naar de toilet te gaan. Na het opstaan, voor het middag- en avondeten en voor het naar bed gaan. Een vast dagritme kan helpen. Signalen als onrustig rondlopen kunnen ook wijzen op een volle blaas. Leer de signalen herkennen.
• Word nooit boos op je naaste bij incontinentie. Het is al vervelend genoeg en je wilt ook niet dat iemand het verborgen gaat houden.
• Als iemand naar toilet moet is het fijn als de onderkleding snel en makkelijk los gedaan kan worden. Dus bijvoorbeeld broeken met elastiek of klittenband en geen lastige knopen of bretels.

Vindbaarheid en inrichting toilet

• Zorg dat de toilet goed te vinden is. Plak bijvoorbeeld een plaatje van een toiletpot op de deur van de toilet. En zorg dat er s’nachts voldoende licht is om de toilet te vinden. Kan uw naaste het witte lichtknopje op een witte achtergrond wel vinden? Zo niet, plak dan een gekleurd stickertje op de lichtknop. Of gebruik een nachtlampje.
• Zorg er voor dat de pot goed zichtbaar is. Mensen met dementie kunnen niet altijd meer goed zien. Een witte wc bril op een witte toiletpot en een lichte ondergrond, maakt dat mensen niet goed kunnen zien waar de toiletpot is. Kies dus voor een donkere wc bril op een witte toilet en eventueel een afwijkende kleur vloer.
• Zorg ervoor dat de toiletpot hoog genoeg is om makkelijk te gaan zitten, waarbij de voeten op de grond kunnen steunen. Armsteunen aan de zijkant kunnen ook handig zijn. En toiletpapier binnen handbereik.
• Haal de klep van de toilet, zodat de toilet direct bruikbaar is.
• Vraag eventueel hulp van een ergotherapeut voor de juiste hulpmiddelen

Verzorging bij gebruik incontinentiemateriaal

• Incontinentiemateriaal is een prima hulpmiddel. Maar zet het pas in als het echt nodig is. Overleg met de arts of de incontinentieverpleegkundige wat in jouw geval het beste materiaal is, want er zijn veel verschillende vormen, maten en materialen.
• Verzorg de huid goed als er gebruik wordt gemaakt van incontinentiemateriaal. Een vochtige geïrriteerde huid kan gaan ontsteken. Dat betekent: niet vaker wassen dan nodig, goed en voorzichtig afdrogen, niet in de vette zalf zetten. Er zijn sprays en crèmes om de huid beter te reinigen of een beschermend laagje op de huid aan te brengen. Dat geeft de huid meer kans om te herstellen. Overleg met de incontinentieverpleegkundige of de arts over de juiste zorg.
• Ga je op pad? Neem dan extra incontinentiemateriaal mee en een grote plastic tas om gebruikt materiaal in mee terug te kunnen nemen.
• Gebruik de toiletten die onderweg beschikbaar zijn en ga in de trein bijvoorbeeld dicht bij de toilet zitten.
•  Bescherm de matras met speciale hoezen. Ook zijn er speciale absorberende lakens te koop.
• Drink voldoende. Dat klinkt misschien apart, maar onvoldoende drinken kan de blaas irriteren, waardoor vaker aandrang ontstaat.  Weet dat dranken die cafeïne bevatten (zoals koffie en cola), drankjes met prik alsmede alcohol vochtafdrijvend (en toiletgangstimulerend) zijn. Als de urine donkergeel is kan dat wijzen op onvoldoende drinken.

Anniek Kramer
Schreef het boek ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten‘, samen met Marcelle Mulder. Wij geven ook workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers over contact maken met en op bezoek gaan bij mensen met dementie. Klik hier.

DEEL dit bericht alsjeblieft via Facebook en/of LinkedIn. De knoppen daarvoor vind je onder dit bericht op mijn site. Klik hier.
Om mijn wekelijkse blog te in je mailbox te ontvangen kun je op de site (in de rechterkolom bovenaan) op ‘Volg dementie’ klikken.

Samengesteld gezin bij dementie

Veel verpleeghuizen worstelen met de rol van de naasten. Hoe geef je ze het gevoel dat ze welkom zijn? Hoe betrek je ze of houd je ze betrokken? Hoe ontstaat er een goede samenwerking in de driehoek: bewoners – naasten – zorgverleners? 

In het kader van het congres ‘In voor mantelzorg’, woon ik een workshop bij. Als ik me bij de tafel meld, ligt er een hand-out met als titel ‘samengesteld gezin’. Het zet mij meteen op het verkeerde been. Gaat het hier over scheiding en dan weer gaan samenwonen? Ben ik wel bij de goede tafel?

Het gaat inderdaad over scheiding en samenwonen. Als iemand verhuist naar een verpleeghuis wordt de oude omgeving immers verlaten en wordt men onderdeel van een nieuw samenlevingsverband, waar men vaak niet zelf voor gekozen heeft. Net als in een ‘samengesteld gezin’.

Mirjam de Zwart en Suzan Schaap – verzorgenden bij De molenberg in Oosterbeek (Vilente) – vertellen over deze aanpak in hun workshop ‘thuisgevoel voor mantelzorgers’. Het samengestelde gezin bestaat uit bewoners en hun mantelzorgers, vrijwilligers en professionals. Samen geven zij vorm aan het samenleven. Zij beslissen samen wat de normen en waarden zijn, welke taakverdeling er is en hoe er gecommuniceerd wordt. Dat kan dus – met de komst van nieuwe gezinsleden – veranderen. Maar wat vast staat zijn de uitgangspunten van het samengestelde gezin:

• Iedereen kan zich vrij uiten. Geluk ontstaat door verbondenheid. Verbondenheid ontstaat door je in elkaar te verdiepen en écht naar elkaar te luisteren. Ruimte te geven aan ieders verhalen en emoties. Open en eerlijke communicatie is onmisbaar.
•  Aansluiten bij waar iemand gelukkig van wordt. Het is fijn om iets voor een ander te kunnen betekenen. Als dat ‘iets’ aansluit bij wat je zelf fijn vindt en kunt, dan zul je daar blijer van worden.
•  Iedereen moet zich thuis voelen. Om dat te bereiken, hebben de ‘naasten’de vrijheid om dingen te doen: een kop thee zetten, de was opvouwen die er ligt, een spelletje spelen, meegaan met activiteiten. In de huiskamer wordt rekening gehouden met met ieders wensen, zodat de groep het samen gezellig heeft. Voor individuele behoeften kan men zich terugtrekken in het eigen appartement.
• De zorg levert de zorg. Meehelpen mag, maar hoeft niet.

Natuurlijk was het een zoekproces om zover te komen. Om de naasten echt te betrekken, hebben ze voor de eerste familieavond niet alleen iedereen gemaild, maar ook nog opgebeld. Alle nieuwtjes staan tegenwoordig op het bord op de afdeling, er zijn foto’s van de aanwezigen en een map met alle belangrijke informatie (bv wie mag wat eten en drinken) ligt op het aanrecht. Kort na de verhuizing wordt navraag gedaan naar welke mantelzorgers er allemaal waren in de thuissituatie en wat iemand deed en weer zou willen doen.

En wat blijkt? Familie doet meer dan er ooit gedaan werd. Ze denken mee en helpen mee met koken en activiteiten, gaan mee naar de markt en organiseren een barbecue. Maar bovenal voelen ze zich thuis, waardoor ze makkelijker komen en daarmee maken ze hun naasten natuurlijk ook heel gelukkig.

Anniek Kramer
Samen met Marcelle Mulder auteur van het boek ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten‘. Wij geven ook workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers over contact maken met en op bezoek gaan bij mensen met dementie. Klik hier.

DEEL dit bericht alsjeblieft via Facebook en/of LinkedIn. De knoppen daarvoor vind je onder dit bericht op mijn site. Klik hier.
Om mijn wekelijkse blog te in je mailbox te ontvangen kun je op de site (in de rechterkolom bovenaan) op ‘Volg dementie’ klikken.

CRDL, Contactinstrument bij dementie

In ons boek ‘Op bezoek bij een dierbare met dementie’ besteden we veel aandacht aan het maken van écht contact met mensen met dementie. Hoe doe je dat? En welke mogelijkheden zijn er allemaal als je op bezoek gaat? Onlangs stuitte ik op iets bijzonders voor het maken van contact met iemand met dementie. Het is de CRDL, spreek uit Cradel (kréedul). De CRDL is een instrument, waar geluid uitkomt als je er samen contact mee maakt.

Het is een prachtig elipsvormig houten instrument. Je kunt het op schoot nemen, maar ook op een tafel neerzetten. Twee mensen leggen ieder één hand op de CRDL en als ze elkaar vervolgens aanraken, dan komt er geluid uit. Er zitten heel wat geluiden in het instrument zoals een stoomtrein, muziekinstrumenten, dierengeluiden, een fluitketel. Het zelf toevoegen van geluiden is ook mogelijk.

Maar het meest bijzonder is toch wel, dat het geluid meebeweegt met de aanrakingen en de bewegingen die je met elkaar maakt. Je kunt bijvoorbeeld tikken op elkaars neus, iemand strelen of vasthouden, je kunt de armen op en neer bewegen. Zolang het contact maar van huid-op-huid is. Je zult er samen van genieten, genieten van het lijfelijke contact en van hoe je daarmee de CRDL en jezelf in vervoering brengt.

Klik hier om meer te horen over de ervaringen met de CRDL.

Anniek Kramer
Samen met Marcelle Mulder auteur van het boek ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten‘. Wij geven ook workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers over contact maken met en op bezoek gaan bij mensen met dementie. Klik hier.

DEEL dit bericht alsjeblieft via Facebook en/of LinkedIn. De knoppen daarvoor vind je onder dit bericht op mijn site. Klik hier.
Om mijn wekelijkse blog te in je mailbox te ontvangen kun je op de site (in de rechterkolom bovenaan) op ‘Volg dementie’ klikken.