Als je werkt met mensen met dementie, moet je regelmatig keuzes maken. Vertel je bijvoorbeeld wel of niet dat iemand is overleden? Dergelijke vragen stellen je voor de keuze: wat is goed om te doen?
In het boek ‘Dilemma’s bij dementie’ behandelt Tim van Iersel een aantal dilemma’s die je tegenkomt als je zorgt voor mensen met dementie. Tim van Iersel is ethicus en geestelijk verzorger bij WoonZorgcentra Haaglanden.
Een dilemma is een vraag, waarbij er een conflict is tussen verschillende waardes. Wat je ook kiest: het doet altijd pijn. Als er een dilemma is, moet je kiezen. Mag iemand nog autorijden of verstop je de autosleutels? Kies je bijvoorbeeld voor veiligheid of voor vrijheid?
Acht waardes komen er in het boek aan de orde, en iedere waarde zet Tim van Iersel af tegen een andere waarde, ook wel criterium genoemd:
- Vroegere autonomie tegenover autonomie van nu
- Hygiëne tegenover waardigheid
- Respect voor levensbeschouwing tegenover niet-schaden
- Veiligheid tegenover vrijheid
- Gezondheid tegenover kwaliteit van leven
- Intimiteit tegenover verbondenheid
- Gemeenschap tegenover betrokkenheid
- Eerlijkheid tegenover vertrouwen.
In ieder hoofdstuk legt hij eerst uit wat hij verstaat onder de genoemde waarde. Bij iedere waarde wordt vervolgens een aantal dilemma’s behandeld. Als voorbeeld neem ik hier het hoofdstuk over veiligheid.
Na een uitgebreide uitleg over ‘veiligheid’ en wat het verschil is met ‘het gevoel van veiligheid’, noemt hij 4 dilemma’s die rondom veiligheid spelen, bijvoorbeeld onveilige situaties door agressie en kwaliteit van leven, zoals het toch ongemalen voedsel blijven nuttigen, ook als dat risicovol is. Met voorbeelden uit de praktijk, wordt het dilemma verder uitgewerkt. Aan het eind van ieder hoofdstuk wordt een afweging gemaakt. Want veiligheid voor de één kan onveiligheid voor de ander betekenen. Dus hoe maak je een keuze tussen veiligheid en vrijheid? Rekening houdend met alle partijen?
Centraal moet de vraag staan: wat is goede zorg voor deze persoon, in deze specifieke situatie? Een partner kan daar anders over kan denken dan een verzorgende of een diëtiste. Iedereen heeft het beste met de ander voor en handelt op basis van zijn eigen waarden. Een keuze maken kan door met elkaar in gesprek te gaan (ethisch beraad te houden) en je waarden te benoemen. Daarbij kijkend naar de persoon met dementie, niet enkel hoe iemand was, maar ook nadrukkelijk naar hoe iemand op dít moment is.
Het boekje (118 pagina’s tekst) is degelijk in elkaar gezet en verwijst naar allerlei literatuur. Dat maakt zeker een grondige indruk, maar maakt het voor mij soms ook iets onoverzichtelijk.
De behandelde dilemma’s zijn herkenbaar en het boek biedt goede aanknopingspunten om met elkaar in gesprek te gaan over waarom je in de zorg doet wat je doet.
Rondom het thema contact maken en op bezoek gaan bij mensen et dementie geef ik workshops voor familie, verzorgenden en vrijwilligers. Klik hier of mail me menskapitaal@live.nl
Anniek Kramer, Auteur van ‘OP BEZOEK BIJ EEN DIERBARE MET DEMENTIE, met ruim 60 ideeën om samen te genieten‘, samen met Marcelle Mulder. Begin februari verschijnt mijn nieuwe boek: ‘Steun en troost bij dementie’.
Mijn wekelijkse blog in je mailbox? Vul dan op de site in de rechterkolom, je mailadres in. Fijn als je dit bericht deelt.
Over dementie 